Enflasyonu düşürmek için kısa ve orta vade olmak üzere yapılması gereken iki iş var. Birincisi faizleri artırarak tüketimi kısmak, böylece talep düştükçe fiyatlar baskılamak.
Ayrıca faizle Liraya değer kazandırarak kurun artışını dizginlerseniz dışa bağlı sanayinin kullandığı yabancı girdi maliyetlerini de kontrol etmiş olursunuz.
Sayın Şimşek bunu yapmaya çalışıyor. Lakin eksik kısımlar var:
1-Son 20 yılda gelir dağılımı öyle bozulmuş ki, şimdi kredi kartlarına, ihtiyaç kredilerine baskı kurduğunuzda orta ve alt gelirler yaşamlarını nasıl çevirecek?
2-Hadi çevirdiler diyelim, çılgın faiz politikasının günahını yani kur atışını kontrol için getirilen KKM maliyetlerini, popülist politikalar sonucu açık veren bütçeyi kim kapatıyor? Zamlarla vatandaş…
Talebi bu derece kesip biçmek büyümeyi düşürecek. Büyüme düştükçe işsizlik artacak. İşsizlik arttıkça gelirler düşecek. Bu da dönüp büyümeyi bir daha vurup sarmal yaratacak.
Hani geçmişteki ‘Basarız krediyi patlatırız piyasayı’ fikri bu sefer çalışmaz, zira hane halkının alım gücünü bitirmek demek toplam talebe darbe vurmak demektir. 3 yıldan önce işleri düzeltmeniz mümkün olmaz.
OECD Türk ekonomisine yönelik 2024 büyüme beklentisini yüzde 3,7’den 2,6’ya düşürürken bunu işaret ediyor…
3-Faizi artırarak enflasyonu kalıcı kontrol etmek mümkün değil zira işin özünde mal fiyatları var. Yani fiziki olarak bir malı çoğaltmadan onun fiyatını düşürmek imkansız.
Et fiyatı nasıl düşer? Et üretimi artar, besi maliyetleri düşer. Piyasada fiyatlar geriler. Yani faiz artırarak et fiyatı düşmez.
O zaman orta vadede et üretimini artıracak önlemleri almazsanız sonunda enflasyon düşmez, üstüne bir de faizi artırmış olursunuz. Geçen yazımda tarımda desteklerin artmadığını yazarak aslında enflasyon sorununun çözülmeyeceğini işaret etmeye çalışmıştım.
Keza sanayide Çin’e olan dış girdi bağı kaldıkça Türk hazinesinin dolar ve euro biriktirmesi imkansızdır. Sürekli krizler yaşanır ve dış sermaye teminleri sadece anlık rahatlamalar sağlar.
Umarız enflasyona esas darbeyi vuracak reel sektör (tarım+sanayi) reformları yapılır. Yapılmazsa faiz artırımları ile satın aldığımız sürede ödenecek bedel olarak büyümenin düşüşü ve ağır bir işsizlik tablosu ile karşılaşırız.
Bu ülke ağır bedeller ödeyerek sürekli zaman satın alıyor. Yani sorunları donduruyor. O donma anında ise problemleri çözmek yerine öteliyor. Öteledikçe sorun büyüyor.
KKM dolar artmasın diye satın aldığınız bir süreydi. 1 trilyonu aşan bir maliyeti oldu. Ama geçen sürede yapısal bir düzenleme yerine hatalarda ısrar edildi. Türkçesi, 4-5 tane Tüpraş’ı kuru sabit göstermek için harcadık ama sonunda işe yaramadı.
Umarız bu sefer faiz artışları ile alınan süre iyi kullanılır, yoksa işsizlik ve enflasyonla fakir düşecek halkımız yine boşuna bir bedel ödemiş olur…
