2024 ya da 2025 yıllarında emeklilik başvurusunda bulunacakların, emeklilik başvuru tarihine göre bağlanacak aylık tutarları değişecek. Şayet 2025 Ocak ayı itibariyle emeklilik başvurusu yapılırsa; 2024 Ocak ayında verilen %49,25 zam ve 2924 Temmuz ayında verilen %24,73 zam oranları alınamayacak. Bu da toplamda %86,15 oranında artıştan yararlanılamayacak demek. Bunun yerine 2025 Ocak ayında aylık başvurusunda bulunanlara 2024 yılı güncellenme katsayısı kullanılacaktır. 2024 yılında başvuru yapıldığında ise; 2024 Ocak ve Temmuz zam oranları bağlanacak yaşlılık aylığı hesabına dahil olacak. Bu durumda 2025 Ocak ayında başvuranların aylıkları, 2024 Aralık ayında başvuranların aylıklarından yaklaşık %35 daha düşük olacaktır.
Hali hazırda emekli aylığı alanların aylıkları bu durumdan etkilenecek mi?
Emekli olmuş olanların aylıkları bu durumdan etkilenmeyecektir. Diğer bir ifade ile emekli olanlar 2024 Ocak ve 2024 Temmuz aylarında zam aldıkları gibi 2025 Ocak ayında da zam alacaklar.
2025 yılında bağlanacak aylıkların düşmesinden EYT’liler etkilenecek mi?
Emeklilikte yaşa takılanlardan 25 yıl sigortalılık süresini doldurmayı bekleyenler 08/09/2024 tarihine kadar bu koşulu gerçekleştirmiş olacaklar. Dolayısıyla EYT kapsamında gün koşulunu sağlayamayanlar dışında emeklilik koşulunu yerine getirmeyen kalmayacak. Bu durumda emeklilik koşullarını sağlayıp emekli olmadan çalışmaya devam eden sigortalılar, 2025 yılı Ocak ayına emeklilik başvurularını bırakmaları durumunda bağlanacak aylıkları 2024 Aralık ayına göre %35 oranında düşük olacaktır.
Sigortalılar, bağlanacak emekli aylıklarında 2025 yılı Ocak ayında yaşanacak düşüşten kaçabilirler mi?
Emeklilik koşullarını hali hazırda yerine getirmiş ya da özel sektörde 31/12/2024 tarihine kadar kamu da ise 14/01/2025 tarihine kadar yerine getirecek önemli sayıda sigortalı düşüşten etkilenmemek için emeklilik kararı almak zorunda hissediyor kendisini. Diğer taraftan da çalışma hayatında kalmak istiyorlar. Elbette bir kısmı emekli olup, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışmaya devam edebilirler. Ama önemli bir kısmı ise çeşitli nedenlerle sosyal güvenlik destek primine tabi çalışma olanağına sahip değiller. Yine bir kısım sigortalı çalışma hayatına emekli olmadan devam etmeyi istiyor. Bu nedenlerle emeklilik kararı almak istemiyorlar. Yaşadıkları ikilemden çıkış yolu arıyorlar. Bu sigortalılar için düşüşün etkilerinden kaçınabilmek için; önce 2024 yılında emekli olmak akabinde ise tekrar çalışıp emekli aylıklarını kestirmek ve son olarak ikinci kez emekli olmak yolu karşımıza çıkıyor.
Emekli olduktan sonra çalışmaya başlayanların sosyal güvenlik destek primine tabi olmaması durumunda yaşlılık aylıkları, çalışmaya başladıkları tarihi takip eden aydan (ödeme dönemi başından) kesilmektedir. Bu durumda kısa ve uzun vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortasına ait primlerinin tamamı alınacaktır. Diğer bir deyişle tüm sigorta kollarına tabi olunacaktır. Yaşlılık aylığı kesildikten sonra, işten çıkarak yeniden yaşlılık aylığı bağlanması için yazılı istekte bulunanlara yeniden yaşlılık aylığı hesaplanacaktır. Yeni aylık (ikinci kez bağlanacak aylık); eski aylığın (ilk hesaplanan aylığın) kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılacak artışlar uygulanarak aylık başlangıç tarihi itibarıyla bulunan tutarı ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşacaktır.
Böylece 2024 yılında başvurularak bağlanacak aylık için ileri ki bir tarihte nihai emeklilik kararı alınacağı tarihe kadarki aylık zamları uygulanacaktır. Diğer taraftan aylık kesildikten sonra bildirilecek gün ve kazançlar için kısmi aylık hesap edilecek ve tüm bildirimlerin emeklilik sonrası prim ödeme gün sayısına orantılı bölümü kadar olacaktır.
2025 yılında bağlanacak aylıklarda düşüşü engelleyecek bir düzenleme bekleniyor mu?
Merkez Bankası’nın 2024 yılı sonu için hedeflediği enflasyon rakamı %38, büyüme rakamı %4. Bu da 2024 yılı için 1,39’lara yakın bir güncelleme katsayısı demek. Dolayısıyla emeklilik kararı için 2024 yılı sonuna kadar gelecek olan aylık TÜFE rakamlarını görmemiz önemli olacak. Diğer yandan iktidarın enflasyon rakamlarını düşürme konusundaki kararlılığı, Merkez Bankasının hedefine yakın bir yıl sonu enflasyonu ile karşılaşacağımıza işaret ediyor.
Bunların yanı sıra 2024 ve 2025 aylıkları arasındaki farkın giderilmesi yönünde çalışıldığına dair kamuoyuna yetkililerce açıklamalar yapıldı. 2024 yılı için güncelleme katsayısı ile ilgili yapılacak bir yasa düzenlemesi ile sorun ortadan kalkacaktır. Bu noktada bütçe dengelerini, telafi edici çalışmanın önüne engel olarak koymak da bilakis bütçe dengeleri için sağlıklı sonuç vermeyecektir. Şayet söz konusu farkın giderilmesi için bir çalışma yapılmazsa; sosyal güvenlik sistemine güven temelden sarsılacağı gibi EYT’ye benzer yeni bir emeklilik dalgası ile de karşı karşıya kalınacaktır. Tüm bu gelişmeleri izleyerek, emeklilik başvuruları için 2024 yılının son günlerine kadar karar vermede acele etmemek yerinde olacaktır.
Sorularınız için e-posta adresi: hkaganoyken@gmail.com
