Türkiye, Kafkasya'da, denklemde yer almazsa Rusya beklenmedik yerde bir oyuna girer.
Vladimir Putin hiçbir surette "ortak" istemiyor. Türkiye'nin dâhil edilmesinin ayrı bir antlaşma ile mümkün olabileceğini söylüyor. Ve bir şey daha söylüyor: Ancak Azerbaycan topraklarında gözlemci olabilir. Azerbaycan demek Türkiye demek... Zaten varız.
Azerbaycan'ın ısrarına rağmen biz dâhil edilmediğimize göre, bu vaziyet, "O topraklar Ermenistan'ın…" demek anlamına geliyor mu; gelmiyor mu?!
Artık tükenen Ermenistan Başbakanı Paşinyan'ın yalvarması, Putin'in "İmzalayın şunu!" demesiyle -şimdilik- savaşı bitiren bir ateşkes metni ortay çıktı.
Son maddesine dikkat: "Tarafların mutabakatıyla Nahçıvan Otonom Cumhuriyeti'ni Azerbaycan'ın batı bölgelerine bağlayan yeni yol açılacaktır."
Savaş bu yolun açılması için yapılmıyor, işgal edilen toprakların kurtarılması için yapılıyordu.
Haritaya baktığınız zaman Nahçivan ile Azerbaycan arasına İran sınırına kadar bir kol uzanır. Bu kol Ermenistan'ın koludur ve Azerbaycan ile Nahçivan'ı birbirinden ayırır. Ermenistan sahasından, Karabağ'a, oradan Azerbaycan'ın içlerine uzanan bu yol kapalıydı.
Yolun açılması için Azerbaycan ısrarcı olmuştur muhakkak! Ne verdi de bu yolun açılması için Rusya'yı ikna etti?
Ermenistan'la Karabağ arasında bir bağlantı karşılığı olduğu açık. Azerbaycan'a geçen Laçin'de, Ermenistan'la Karabağ arasında 5 km. genişliğinde Laçin koridoruna karşı, Nahçivan-Azerbaycan koridoru açılacak. Her iki koridor da Rusya'nın kontrolünde olacak. Dolayısıyla Ermenistan'ın.
Karabağ ile Ermenistan arasında bir koridor açıldığına göre, Karabağ'ın bazı bölgeleri Ermenistan'a verilecektir. Ermenistan ordusu olmasa bile Taşnakçı çeteler, sürekli huzursuzluk çıkaracaklardır. Rusya'nın da arzusu bu. İki taraf ara ara çatışsın, ben istersem sustururum, istemezsem yesinler birbirlerini!...
Uluslararası ilişkiler hocası Prof. Dr. Mehmet Akif Okur, önemli bir noktaya dikkat çekiyor:
"Rus Barış gücünün yerleşeceği hat, yeni fiili bölünme hattına dönüşebilir. Bunun anlamı, Karabağ'ın taksimidir. Halihazırda Laçin Koridoru+Karabağ'ın önemli kısmı Ermeni kontrolünde kalırken Zangezur/Megri üzerinden toprak takası gerçekleşmemiş vaziyettedir. Rus Barış gücünün sona erişi için somut bir mekanizma ortaya konulmuştur. Ancak, Transdinyester, Güney Osetya ve Abhazya örneklerinde olduğu gibi, Rus barışı koruma güçlerinin, dilimleme/bölme gücüne dönüştüğü örnekler çoktur. Rusya, Türkiye'nin resmen süreçte yer almasını engellemiştir. Özellikle Karabağ'daki yeni statüko hattı ve Laçin koridorunda Türk askerinin de barış gücü olarak yer alması, bu hatlardaki Ermeni kontrolünün kalıcılaşmasına karşı Azerbaycan lehine bir rol oynayabilirdi... Şüphesiz bu deklarasyon Karabağ'da nihai statüyü belirleyen bir antlaşma değildir. Ancak, nihai antlaşma için takvimlendirilmiş bir süreç de belirlenmemiştir. Bu sebeple ateşkes şartlarının yeni statükoya dönüşmesi ihtimali güçlüdür."
Türk Dünyası'yla yakından ilgilenenler Rusya'nın Türklerle bağlantılı her işte nasıl bir neticeye varacağını tahlil edebilirler.
Madem Putin'le "kankalık" oynanıyor. Mutlaka ısrarcı olmalıyız.
Şu hususa da dikkat çekmek isterim: Ermenistan bu savaşı kaybetti ama kendisinden bir şey kaybetmedi. Kendi topraklarına girilmediği gibi Karabağ'ın yarısı belki yine elinde olacak. Yani kazançlı çıkan Ermenistan.
