Kriz nedir? Bileniniz var mı? Tarifi çeşitli... Prof. Dr. Haydar Çakmak “kriz”i, devletler arası ilişkiler çerçevesinde bize anlatırken, Türkiye’yi merkeze koyuyor. Umumî tanımıyla benim “devletlerarası” dediğim, aslında “uluslararası” olarak geçer. “Ulus”un anlam değiştirdiğini başından beri bildiğim için bu kavramdan uzak durmuşumdur. Zaten düşündüğünüzde ilişkilerin devletler arası olduğunu anlayacaksınız. Bu “uluslararası” nasıl çıktı? Doğrusu bilmiyorum. Böyle olur; biri icat eder, önünü arkasını düşünmeden herkes peşine tıkılır! Bu saatten sonra kavram değişmez; dolayısıyla kavram kargaşalığı da bitmez. Siz “uluslararası” dendiğinde meselenin devletler arası olduğunu bilin.
“Kriz Yönetimi ve TSK”. Prof. Dr. Haydar Çakmak’ın yeni kitabının adı bu ve muhtevayı da tam karşılıyor.
“Kriz Yönetimi ve TSK”, her zaman eksikliğini hissettiğimiz alanda öncü bir eser. Büyük bir boşluğu doldurduğu kesin.
Mesele Türkiye’nin devletler arası ilişkilerinde ortaya çıkan derin ayrılıklar ve pürüzler... Neden Türk Silahlı Kuvvetleri “kriz”in merkezine oturtulmuştur? Ön sözde onun cevabı da var:
“Kitabın adı belirlenirken, ‘Uluslararası krizler ve Türkiye’ ile ‘Uluslararası krizler ve Türk Silahlı Kuvvetleri’ başlıkları arası seçimde bir tereddüt oluşmuştu; ancak ikinci başlıkta karar kıldık. Bu seçimin iki nedeni vardı. Birincisi ele aldığımız krizlerde Türkiye adına Türk Silahlı Kuvvetleri görev almıştı; dolayısıyla büyük ve güçlü bir kurum olan Türk Silahlı Kuvvetleri’nin adının geçmesi daha uygun olacaktı.”
Şu akla gelebilir: Krizlerde ordunun adının geçmesi bütün ülkeler için geçerli mi yoksa devletler arası krizde Türkiye’de, yönetim ağırlığı, -en azından hissettiriş olarak- askerde mi? Onun için krizde Türk Silahlı Kuvvetleri öne çıkıyor? Bu sorunun cevabı ayrı bir başlık olarak işlenmemiş. Ancak 288 sayfalık kitabın bütününü okuduğunuzda zihninizde cevap belirginleşiyor.
Kitap iki bölüm: I. Bölüm’de teorik olarak “kriz” kelimesinin etimolojisi, sonra teorik ve tarihî açıdan kriz 36 başlık altında, 75 sayfada ele alınıyor. Sonra II. Bölüm olarak “Uluslararası Krizler ve Türkiye” başlığı altında “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) Profili”, “TSK’nın Dış İlişkileri”, “TSK’nın Katıldığı Uluslararası Krizler”, “TSK’nın Yurtdışı Görevlerinin Yasal Dayanağı” ana başlıkları içinde TSK’nın dış ilişkileri ve aldığı vazifeler ayrıntılı bir şekilde ortaya konuyor.
Merak edenleriniz için: “Kriz” kelimesi, Antik Yunan’da “krinein” (yargılamak) idi. Latincede önce “krisis” (yargı; karar), sonra “crise” (XVI. yy.) olarak bugünkü anlamında kullanılmıştır.
“Kriz Yönetimi ve TSK”, benim bildiğim bu sahada tek kitap.
(Kaynak Yay. 0212 252 21 56 vd.)
