Belgrad'da bir cami var. Bayraklı Camisi.
(Tekrar tekrar yazıyorum: Türkçede "ayın" sesinin karşılığı yok. Kendimizi zorlamayalım; mümkün olduğu kadar ses uyumunu sağlayalım... "Mısraı" demeyelim, "mısrası" diyelim. "Camii" değil, "camisi" diyelim. Yine Bayraklı Camisi'ndeki dil yanlışlığını fark ettiniz mi? "Bayraklı" sıfattır. Önüne geldiği isim ek almaz. Ama böyle söylenegelmiş. Ben "Bayraklı Cami" diye yazacağım.)
Camiye gittik. Savaş zamanı orada namaz kılmıştım. 2004'te yakıldı. Türk milliyetçiliği üzerine doktora tezi yapmış bir büyükelçimiz vardı Belgrad'da... Telefonla görüşmüştüm. Bir politikacıdan randevu ayarlayacaktı. Beni aradı... "İki gün sonraya gün verdiler." dedi. Bu iş böyle olmayacak, dedim. O ünlü politikacının partisine gittim. Ayrıntısına girmeyeyim şimdi... Çal kapı görüştüm. Birçok ülkede röportajlar yaptım, İsrail hariç, hemen hiçbirinde elçiliğe uğramadım. Sözü dolandırmayayım... Cumada, o elçimizi namaz kılarken gördüm. Hem de avluda... Korumalarından fark ettim. Soruşturup öğrendim. Başka Müslüman ülkelerin elçileri de gelmişlerdi.
Bu gidişimde, caminin kapısında bastonla bile zor yürüyen epey yaşlı bir amcayla karşılaştık. Bize eliyle işaret ederek: "Türk?" dedi. "Evet" cevabını alınca, tempo tutturmaya çalışarak Türkçe "Yaşa yaşa Mustafa Kemal Paşa / Bütün gâvurları..." marşını söylemeye başladı; ama o kadar. Sırpça/Boşnakça Slav dilleri içinde... Biraz zorlayınca Rusça bağlantı kurulabiliyor. Beraberimde aileden Rusça bilen vardı. Çok az anlaşabildik. Aidiyetini sormak istedim. Bana: "Ne Boşnak, ne Arnavut! Müslüman!" dedi. Gerçi o bize "Türk müsünüz?" manasında sormuştu. Enver Amca'nın (Adı Enver'miş. Muhtemelen Enver Paşa'dan dolayı bu ad konmuştur.) kastettiği, bir birlik, bir dayanışma.
Maalesef Belgrad'ın Osmanlı'dan kalma tek camisi bizzat Müslümanların eliyle boğulmuş. Avlusuna yeni yapı kondurmuşlar. TİKA, inşallah bu meseleyi tartışmaya açar. (Bunların hepsi, bütün gezi, görüşme, ayrıca bol fotoğraflı bir dizi olarak yayınlanacak.)
Sırbistan TİKA Koordinatörü Mehmet Bayrak, Sırbistan'da ekim alanları zarar görenlere fidan temin ettiklerinden bahsetti. Hangi bölge fakir ve hangi ailenin ihtiyacı varsa onlara destek götürülüyor. Meselâ; Novipazar'da ahududu projesi üzerinde çalışmışlar. Sırbistan'da ahududu yaygın...
Mehmet Bayrak'a: "Sırplar, 'Türkler buraya geldiklerine göre, acaba Müslümanları mı desteklemek istiyorlar?' endişesini taşıyabilirler. Siz dengeyi nasıl kurdunuz?" sorusunu yönelttim. Cevabı şöyle:
"Biz burada 15 belediye ile çalışıyoruz. Sancak bölgesinde -Novipazar'ın merkez olduğu, Müslümanların yaşadığı bölge- 6 belediye var. Diğer belediyeler etnik unsurların baskın olduğu belediyeler. Ahududu projesini sadece Sancak bölgesinde değil; diğer bölgelerde de gerçekleştirdik. Biz proje uygulamamızda, etnik veya dinî ayırım gözetmeksizin oralarda yaşayan halkın refahına, kalkınmasına, ekonomik gelirlerinin artmasına destek olacak şekilde hareket ediyoruz."
TİKA'nın tarımın yanında eğitim alanında ve başka alanlarda da faaliyetleri var. Eğitim alanında alt yapıların çok sıkıntılı olduğunu söyledi Mehmet Bayrak... Yarın göz yaşartıcı, örnek bir çalışmadan bahsedeceğim.
