Çin merkezli bir alışveriş sitesinin Türkiye’de faaliyet göstermesinin hemen ardından yurtdışı çevrimiçi alışveriş için üst sınır 30 euroya düşürülmüştü. Geçtiğimiz haftalarda bu miktarın içinde kargo ücretinin de dahil olması gerektiğine dair düzenleme getirilerek, yurtdışından çevrimiçi alışveriş yapmak, “yasaklanmadan yasaklandı”.
Bu şekilde iç pazara yönlendirilen tüketiciyi de etkileyecek ve 1 Ocak’ta yürürlüğe girecek düzenlemeyle ise, çevrimiçi satış platformlarında satışa da stopaj getirildi.
Yani, çağın ucuz ve kolay alışveriş şekli olan çevrimiçi alışveriş, yurtdışından yapılamaz hale gelirken, yurtiçi için de ucuz olma avantajını kaybetmek üzere diyebiliriz. Üstelik küçük ölçekli satıcılar, el yapımı ürünler satan şahıslar da düzenlemede istisna tutulmadığından, ekonomik zorluklarla karşılaşmaları an meselesi.
Yasa yapımı ve kamu yararı
Bilindiği üzere, yasaların amacı kamu yararını gözetmek ve bu minvalde toplumun ihtiyaçlarına yanıt vermektir.
Anayasa Mahkemesi’ne göre de “Yasaların, kamu yararının sağlanması amacına yönelik olması, genel, objektif, adil kurallar içermesi ve hakkaniyet ölçütlerini gözetmesi hukuk devleti olmanın gereğidir. Bu nedenle yasa koyucunun hukuki düzenlemelerde kendisine tanınan takdir yetkisini anayasal sınırlar içinde adalet, hakkaniyet ve kamu yararı ölçütlerini göz önünde tutarak kullanması gerekir”. (АYМ, E. 2002/132, K. 2003/48)
İşte bu amacın kamu yararı olup olmadığının tespiti için kanun tekliflerinin gerekçeli olması ve bu gerekçe üzerinden başlayan tartışmalarla da teklifin toplumda ve mecliste konuşularak değerlendirilmesi, ilgili alanda uzman kişilerden, akademisyenlerden ve meslek kuruluşlarından görüşler alınması gerekir.
Online Alışverişte Stopaj
Ancak sözü edildiği gibi yeterince tartışılmadan, kamu yararı enine boyuna değerlendirilmeden yapılan bu yasa, küçük satıcılara ciddi bir mali yük getiriyor. Bu kapsamda özellikle evden kendi kazancını elde etmeye çabalayan kadın girişimcilerin de bu çabası göz ardı ediliyor.
Bunun yanısıra, ileri sürülen amaçla da uyuşmayacak bir şekilde büyük satıcıların stopajı fiyatlarına yansıtması sonucu fiyatların yükseleceği de şimdiden oldukça açık.
Yeterince tartışılmadan getirilmek istenen düzenlemenin tersine etki yapması yalnızca bu düzenleme için de değil, yapılan pek çok yasa değişikliğinde görülüyor; yeterince tartışılmadan yapılan yasalarla uygulamada sorunlar yaşanıyor.
Acilen, yasa yapım sürecinin sorgulanması ve gözden geçirilmesi gerekiyor. Bu kapsamda torba yasalara, sık yapılan yasal değişikliklere, düşünmeden yapılan düzenlemelere son verilmesi gerekiyor.
