Yeni buhranın merkezi: Moldova
Moldova, ülkemizde pek bilinen bir ülke değil. Batı ile Rusya arasında sınır bölgesinde kalan Moldova’da işler karışıyor. Bu ayki seçimler, Moldova’nın içinde bulunduğu durumu tam anlamıyla gösterdi.
Moldova’nın içinde iki bölge var. Birisi Trans-Dinyester. Bu bölge fiiliyatta Rus yönetiminde. Bölgede 2.000 civarı Rus askeri var.
Diğer bir bölge ise, ülkemizde de yoğunlukla bilinen Gagavuzya Bölgesi. Bu bölgede Oğuz boylarından Gagavuzlar yani Gökoğuzlar yaşıyor. Bölgenin nüfusu 154.000. Bölge bir zamanlar Birleşmiş Milletler tarafından özerklik bağlamında dünyaya örnek gösteriliyordu. Bölgedeki Türkler, Ortodoks Hristiyan. Bölgenin içinden çıkan Kolay Sesler grubu ile de ülkemizde sosyal mecralarda oldukça popüler. Bölgedeki Türkler, Rusya’nın Osmanlı’ya diz çöktürdüğü uzun savaşlardan sonra Balkanlar’daki Ortodoks Türklere Rusların toprak vermesiyle bölgeye yerleşmiş.
Bölgedeki Türklerin Rusya’yla bu şekilde başlayan ilişkisi zaman içinde ikircikli olmuş. Ruslar mesela İkinci Dünya Savaşı’nda bölgedeki Türkleri Sibirya’ya ve Orta Asya’ya sürmüş. Bazı durumlarda da desteklemiş.
Bir zamanların özerklik modeliyle örnek gösterilen modeli, şimdi ise tehlike altında. Ruslar, sınır boyundaki Moldova’yı ve Moldova’nın Batı yanlısı hükûmetini Gagavuzya üzerinden istikrarsızlaştırma peşinde. Bunun için de her yolu deniyorlar.
Moldova’da bu ay seçim vardı. Seçim, iki turlu gerçekleşti. Moldova'da 20 Ekim 2024'te gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ilk turunda, mevcut Cumhurbaşkanı Maia Sandu oyların yaklaşık %42,5'ini alarak birinci oldu. En yakın rakibi, eski Başsavcı Alexandr Stoianoglo ise %26 civarında oy aldı. Hiçbir aday %50'yi aşamadığı için seçimler ikinci tura kaldı. 3 Kasım 2024'te düzenlenen ikinci turda, Maia Sandu oyların %55,35'ini alarak yeniden cumhurbaşkanı seçildi. Rakibi Stoianoglo ise %44,65 oy aldı. Seçime katılım oranı %54,30 olarak kaydedildi. Aynı gün yapılan Avrupa Birliği'ne katılım referandumunda ise seçmenlerin %50,31'i "evet", %49,69'u "hayır" oyu kullandı. Bu sonuçla, AB üyeliği hedefi anayasaya eklendi.
İşte bu durum, Rusya’nın bölgeyi istikrarsızlaştırmak için Türkleri ve Gagavuz Özerk Bölgesini kullanmasına neden oluyor. Rusya, Türkler üzerinden Moldova’yı istikrarsızlaştırmayı hedefliyor. Gagavuzya’daki Türk Lider Rus yanlısı Evgeni Kutul üzerinden bir oyun oynanıyor.
Ülkemizde ise bazı kesimler, Rusya’nın bu tuzağına çoktan düşmüş durumda. Medvedev’in geçtiğimiz yıl sıradaki hedefinin Moldova olduğunu gösteren subliminal mesajlı fotosunun üzerinden çok geçmedi. Rusya, bölgeyi istikrarsızlaştırmak için elinden geleni yapıyor.
Önümüzdeki dönemi iyi anlamak lazım. Gagavuzya, Türk yurdudur. Türkiye, Gagavuzya’daki statükoya evet demeli, Türklerin tüm coğrafyalardaki haklarını savunmalı, asimilasyonlarına karşı çıkmalı, birleşik bir Türk dünyası için çalışmalıdır. Evgeni Kutul’un Rus yanlısı politikalarına ise dikkatle karşı çıkmalı, Rusya’nın kazanımlarının adım adım Türk dünyası için risk içerdiğini bilmeli, bu tarihsel düşmana karşı Karadeniz’deki her kazanımın Türkiye’nin uzun vadeli çıkarına zarar verdiğini anlamalıdır.
Batı karşıtlığı hezeyanında Rus yanlısı tutumları savunanlar şu gerçeği unutmasın: Uzaktaki düşman, yakındakinden iyidir.