Dün merkez bankalarının günüydü. Amerikan Merkez Bankası FED beklenildiği gibi faizi değiştirmedi. Ancak piyasanın esas beklentisi salgın döneminde basılan paranın ne zaman geri çekileceğine dair bir ipucuydu. Bu konu bizim için çok önemli zira para çekilmeye başlanırsa Türkiye''den de dolar çıkışları kuru yukarı çeker.
Bugüne kadar FED''in yayınladığı yazılı metinler buna dair sinyaller vermişse devamında konuşan FED Başkanı daima piyasayı yatıştırıcı olmuştur. Dün de bunun örneğini gördük.
Yazılı metinde ABD ekonomisi hakkında kullanılan "made progress" yani ilerleme kaydettiğine dair ifade ile, "coming meetings" gelecek toplantılarda değerlendirme olacağına dair ifadeler basılan paraların geri çekileceğine dair bir takvimin oluştuğunu bizlere işaret etti.
Ancak Başkan Powell''ın "Hala faiz artışını değerlendirmekten uzaktayız" demesi piyasalarda kurun artması, borsaların düşmesi önünde bir bariyer oluşturdu. Kurun gerilediğini gördük.
Enflasyon artışı konusunda ise Powell karışık mesajlar verdi. Enflasyona ilişkin güçlü kalabilir derken, uzun vadede düşeceğinin altını çizdi. Enflasyonun yüksek kalması FED''in harekete geçip parayı geri çekmesi demektir. Bu nedenle enflasyona ilişkin beklentiler oldukça önemli.
Türkiye gibi ülkeleri ilgilendiren kader cümlesi ise bizce şuydu: "Bugünkü toplantıda varlık alımlarının azaltılmasının zamanlaması, hızı ve bileşimi hakkında ilk derinlemesine değerlendirme yapıldı, karar alınmadı. FOMC''de varlık alımlarının ne zaman azaltılacağı konusunda bir dizi görüş var."
Türkçesi şu: Biz salgında bastığımız parayı geri çekmeyi konuştuk, üyeler bazı tarihler söyledi, er ya da geç bu salgın azalacak ve biz de bu parayı çekeceğiz. İşte o zaman Türkiye''de kızılca kıyamet kopacak. An itibari ile 8,50 civarında seyreden kuru tutmak oldukça zorlaşacak. Powell zaten Delta''dan korkmadığını toplantıda belli etti. Her salgın dalgasından sonra Amerikan ekonomisinin daha güçlendiğini, salgın dalgasının etkisinin azaldığını ifade etti.
TCMB Enflasyon Raporu
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yılın üçüncü enflasyon raporunda 2021 yıl sonu enflasyon beklentisini yukarı çekti.
Önceki raporda yüzde 12,2 olan enflasyon tahminini yüzde 14,1''e yükseltti, 2022 tahmini de yüzde 7,5''tan yüzde 7,8''e yükseltildi.
MB bu beklentisi ile piyasanın ortalama %16 üzerindeki tahminlerinden iyice uzağa düştü.
TCMB Başkanı Kavcıoğlu''na sormak gerek:
1-Düşmek bilmeyen bir kur var. Dışa bağlı ekonominin çarkları döndükçe, yüksek kurdan yarı mamul ithal edildikçe bu enflasyon nasıl düşecek?
2-Artan petrol fiyatları enerji maliyetini yukarı çekerken bu enflasyon nasıl düşecek?
3-Salgında 4.dalga gelirken, buna bağlı tedarik sıkıntıları bitmemişken, enflasyon nasıl düşecek?
4-Temmuz ayında yıllık bazda %35 gıda fiyatı artışı varken, kuraklık ve tarımın ihmali birleşip arzı azaltırken, milyonlarca göçmen sınırlardan içeri girerken gıda fiyatları nasıl düşecek?
Kavcıoğlu diyor ki, "Enflasyonla mücadeleyi herkes içselleştirmeli. Merkez Bankası olarak, Hazine ve Maliye Bakanlığı olarak mücadele vermeye çalışıyoruz. Ama odalara burada büyük görev düşüyor. Firmalar daha duyarlı olmalı, makul oranlarda zamlar yapmalarını rica ediyoruz. Bunların kendi içerisinde dengelenmesi gerekir. Herkes üzerine düşeni yapmalı. Sadece para politikasıyla çözülemez"
Bir MB Başkanı firmalara rica ediyor, ne olur zam yapmayın! Böyle bir şey duydunuz mu? Firmalar neden zam yapıyor? Firmaların girdi maliyetleri artıyor ondan zam yapıyorlar. %42 olmuş ÜFE''den haberiniz yok mu? Siz dış girdiye bağlı bir sistem kurdunuz, kur artınca firma maliyeti artıyor, ne yapsın girişimci?
Başkanın haklı olduğu tek nokta var: Enflasyonu sadece Merkez çözemez. Ancak bu mücadeleyi içselleştirmesi gereken esas merci AKP yönetimidir.
1-AKP yönetimi eğitimde reform yaparak kalifiye personel yetiştirmek için adım atmalıdır. Afgan ve Suriyeli çalıştırarak yüksek teknoloji üreten firmalara sahip olamazsınız. Haliyle katma değeri yüksek mallar üretemez, ihracatı artıramaz, rezervleri dolduramaz, refahı yükseltemezsiniz.
2-AKP yönetimi hal lobisinden, ağalardan, beylerden kurtulup kooperatifçilik tabanlı tarım reformu yapmalıdır. Yoksa roket gibi giden gıda fiyatlarını düşüremezsiniz.
3-AKP yönetimi dış girdiye dayalı sanayi modelini, değiştirmeli, ithalatçı tüccarlardan ekonomiyi kurtarmalıdır.
4-AKP yönetimi demokrasiyi, insan haklarını gözetmeli, böylece yabancı sermaye akışını tekrar sağlamalıdır.
5-AKP yönetimi yandaşçılık, kısımcılılık, benim adamım zihniyetini bırakıp, liyakata önem vermelidir.
Bunlar yapılmazsa TCMB çabaları tek başına yeterli olmayacaktır. Özellikle sonbaharda artacak kur baskısı nedeni ile yine faiz baskısı başlayacak, işin sonunda sayın Kavcıoğlu''nun koltuğunda kalması tehlikeye girecektir.
