İnsanlarımız çok mu cahil, yoksa çok mu unutkan? Bazı gazetelere bakıyoruz, Vatikan'ın papası ile Moskova'nın patriğinin Küba'da bir araya gelmesini Batı ile Doğu kiliselerinin ilk buluşması diye veriyorlar
Önce şuna açıklık getirmek gerek: Ekümenik Ortodoks Kilisesi hangisi? Fener mi; Moskova mı?
Ekümeniklik cihanşümûllük manasında kullanılan bir kelimedir. Dünyadaki bütün Ortodoksların ruhanî liderliğini ve Ortodoks kiliseleri arasında birinciliğini ifade eder. Ankara, Fener'in ekümenikliğini tanımamakla beraber, Fener fiilen Ortodoksların ekümenikliğidir.
İstanbul alınana kadar ekümenik patrikliğin merkezi İstanbul'du. Ruslar zaten Bizanslılar yüzünden Ortodoks olmuşlardı ve Rus kiliseleri de Fener'e bağlıydı.
Bir ara Türkiye'de Fener ekümenik mi, değil mi tartışması alevlenmiş, ben de bilinen birçok isimle röportajlar yapmıştım. Konuştuklarımdan biri de Bartholomeos'un görevlendirdiği bir patrikhane papazıdır. Bartholomeos'la ayrıntılı bir röportajı daha önce yayınlamıştım. (Ekümeniklikle ilgili röportajlarım bir yerde henüz çıkmadı. Şimdi hem konuşanlar, hem de konuşulan konular itibarıyla tarihî bir vesika niteliğindedir.)
Ruslar, Bizans yıkıldı, biz yıkılmadık. Ekümenik Patriklik de bizde, diyorlar. Yani İstanbul'da gözü olan Yunanlılar sanmayın, asıl Ruslar. Herkes Rusların hedeflerinin Boğazlar'da olduğunu, Boğazlar'ı alırlarsa sıcak denizlere ineceklerini bilir... Çar Deli Petro'nun vasiyeti falan... Oysa esas hesapları Haliç'teki Patrikhane. Tabiî Fener, Moskova'dan rahatsız.
Bizde, yabancılar haberi nasıl vermişlerse öyle aktarıyorlar. Fener, Vatikan'la, Moskova'dan çok önce görüşmüştü. Hatta Bartholomeos, Vatikan'dan 1204'te Latin Haçlıların İstanbul'u işgalinden sonra dönerlerken götürdükleri iki azizin kemiklerini ve eşyalarını, 2004'te, Vatikan'da II. Jean Paul'la görüşüp bizzat getirmişti. Azizlik mertebesi Ortodokslar'da çok mühim. Büyük saygı gösteriyorlar. Bartholomeos, 2006'da, Papa XVI. Benedict'le İstanbul'da; Papa Francisco ile 2013'te Vatikan'da, 2014'te İstanbul'da bir araya gelmişti. Daha öncesi, 1964'te, Kudüs'te Papa VI. Paul ile Patrik Athenagoras görüşmüştü.
Katoliklik ve Ortodoksluk 2 ayrı din gibidir. 2 kilisenin kesin bölünüşü 1054'tür.
Papa Francisco ile Moskova Patriği Kirill'in, Küba'nın başşehri Havana'da buluşmaları da anlamlı! Küba komünist bir ülke! Yani dini yok etmek isteyen bir sistemle yönetiliyor. 2 Ruhanî lider, 30 maddelik ortak bildiri yayınlamışlar. Demek ki, bizim Fener'in pabucu dama atılmak üzere. Bunda Rusya-Amerika zıtlaşmasının da rolü var. Rusya güç gösterisinde patrikliği kullanırken, Amerika, her zaman Fener'e göz kırpmış, göz kırpmanın ötesinde destek olmuştur.
Papa, Fener'i hesap dışı mı tutuyor? Nedir Moskova Patriği ile samimiyet? Meselâ Bulgaristan Patriği, Sırbistan Patriği, Papa'yla bir araya gelse bin yılın buluşması mı denecek?!
Öyle bilgi eksikliği ki, sanki Ortodoksları temsil eden kilise hiç Vatikan'la bir araya gelmemiş, Moskova Patriği, "ekümenik" olarak, ayrılıktan beri ilk defa Papa'yla buluşmuş!
Rus kanallarında da gördüm. Havana'da buluşma haberi, sık sık ekrana geliyordu.
Bartholomeos'tan bir açıklama beklemek hakkımız!
