Bugün 12 Mart. 12 Mart 1921, İstiklâl Marşı’mızın kabul günü ve 12 Mart 1971, ordu tarafından muhtıranın verildiği gün.
Hiç aklınıza geldi mi? İstiklal marşını ilk başlatanlar, kim/kimlerdi?
İstiklâl marşı geleneği olmasa, bizde Cumhuriyet kurulurken istiklâl marşı istenmezdi.
Osmanlı’da istiklal marşı var mıydı?
Vardı. Olduğu için, yeni devlet kurulurken yeni İstiklal Marşı olsun istendi ve Mehmet Akif bunu hakkıyla yerine getirdi.
Türk tarihinde “İstiklal Marşı” diyeceğim oluşma Hunlara kadar uzanır.
Asya Hunları döneminde günün belli vakitlerinde hükümdarın hâkimiyet sembolü olan tuğların (sancak) yanı başında davul ve boru ile çalınan nevbet, Türk devlet müziğinin temeli idi. Türklerde nevbetin bayrak/sancak ile birlikte “tuğ” olarak adlandırılması bu müziğin de devlet istiklâlinin bir sembolü olduğunu gösterir.
Selçuklulardan Osmanlılara geçen Mehter, millî marş olarak adlandırılır.
Prof. Dr. Abdulvahap Kara: “Avrupalılara göre mehter askerî musiki, ordu musikisidir. Oysa mehter musikisi askerlik alanlarının dışında eski Türklerde ve Osmanlılarda bayramlarda, resmî törenlerde, yarışmalarda çeşitli millî etkinliklerde, bugün olduğu gibi kullanılıyordu. Bu sebeple resmî törenlerde musikiyi, yani marşı ilk kullananlar Türklerdi. Bugünkü marşların ortaya çıkmasına Türkler ilham vermişlerdir. Netice itibarıyla dünyada millî marş geleneğini Türklerin başlattığı bir hakikattır.” görüşünü dile getirir.
Türklerde istiklâl, Eski Türkçe “oksızlık” sözü ile ifade edilirdi.
Sonra padişahlar kendi adlarına marş besteletmişlerdir. İlki II. Mahmud dönemindedir. Bilindiği gibi, II. Mahmud Yeniçeri Ocağı’nı kapatmıştı. Yeniçerilik ortadan kalkınca mehteran bölüğü de ortadan kalkmıştı. Zamanımızda icra edilen mehter marşları II. Meşrutiyet’ten sonradır. Meselâ; “Ceddin deden, neslin baban/ En kahraman Türk milleti” Muallim İsmail Hakkı Bey tarafından 1917 yılında yazılmıştır. Cumhuriyet’ten önce “Türk milleti” kullanılmazdı, diyenlere hususiyetle hatırlatırım!
II. Mahmud, Osmanlı’nın ilim ve fikir kapısını Batı’ya açtı, Batı musiki ve gelenekleri Osmanlı sahasına girdi.
Batı’dan getirilen besteciler padişahlar için marşlar bestelediler.
II. Mahmud için, Guiseppe Donizetti ve kardeşi Gaetano Donizetti’nin bestelediği Asâkir-i Mansure-i Muhammediye Marşı 1808-1839 yılları arası kullanıldı.
1839-1861 yılları arası kullanılan Mecidiye Marşı’nı Guiseppe Donizetti, Abdülmecit için besteledi. Bu dönemde, 1944’te “beyaz ay yıldızlı al bayrak” resmî bayrak olarak kabul edildi.
Callisto Guatelli, Abdülaziz için 1861-1876 yılları arası kullanılan Aziziye Marşı’nı besteledi.
II. Abdülhamit için Necip Paşa’nın bestelediği Hamidiye Marşı 1876-1909 yılları arası kullanıldı.
Vahîdettin’den bir önceki padişah Mehmet Reşat için Italo Selvelli’nin bestelediği Reşadiye Marşı, 1909-1918 yılları arası kullanıldı.
Bu marşlar padişahların hükümranlığını gösteriyordu.
Vahîdettin’in ise kendisi için marş istemediği belirtilir
Avrupa’da ise millî marş tarihi yenidir.
İngiltere’de “God save our gracious king (queen)/God save our land/God save us all (Allah iyi yürekli kralımızı/kraliçemizi, vatanımızı ve hepimizi korusun!) nakaratlı marş 1740’lardan beri kullanılan millî marştır.
Mehmet Âkif öyle bir marş yazmıştır ki, Türk milletini yüreğinden yakalamıştır.
