Hayatımızın en özel varlıkları

Dünya Kadınlar Günü''nün kökleri, 8 Mart 1908''de New York''ta 15 bin çalışan kadının daha kısa mesai süreleri, daha yüksek maaş ve seçme hakkı talep etmeleriyle kadın işçilerin haklarını almak için başlattıkları işçi hakları hareketlerine dayanmaktadır.

Bir yıl sonra Amerika Sosyalist Partisi 8 Mart''ı Ulusal Kadınlar Günü ilan etmesi üzerine Clara Zetkin, bu özel günü uluslararası hale getirme fikrini ortaya atmış ve 1910 yılında Kopenhag''da toplanan Uluslararası Emekçi Kadınlar Konferansı''nda 8 Mart Dünya Kadınlar Günü fikrini önermiştir. Konferansa 17 farklı ülkeden katılan 100 kadın oy birliğiyle öneriyi kabul etmiş daha sonra 8 Mart Birleşmiş Milletler tarafından da Dünya Kadınlar Günü olarak kabul edilmiştir.

1917''de Sovyet Rusya''da kadınlar oy hakkı kazandıktan sonra 8 Mart ulusal bayram olmuş, Kadınlar Günü, 1967''de feminist hareket tarafından benimsenene dek ağırlıklı olarak sosyalist hareketler tarafından kutlanmıştır. 1975''te Birleşmiş Milletler tarafından kutlanmaya başlanan Dünya Kadınlar Günü, BM Genel Kurulu''nun 16 Aralık 1977 yılında aldığı kararı ile üye ülkeler kendi geleneklerine ve tarihlerine uygun bir günü Uluslararası Kadın Hakları ve Uluslararası Barış Günü ilan etmeye davet edilseler de 8 Mart tarihinden vaz geçilmemiştir.

Dünya Kadınlar Günü, kadın hakları hareketinde bir odak noktasıdır.

8 Mart''ın kökleri hâlâ sesini duyurmakta olup Kadınlar Günü''nde cinsiyet eşitsizlikleri vurgulanmakta ve protestolar düzenlenmektedir. Günümüzde Dünya Kadınlar Günü bazı ülkelerde resmî tatildir, bazı ülkelerde ise büyük ölçüde görmezden gelinir. Bazı ülkelerde protesto günüdür, bazılarında ise kadınlığı kutlayan bir gün olarak algılanmaktadır. Vaz geçilmeyen odak nokta 8 Mart tarihidir.

"Dünya Kadınlar Günü" olarak 8 Mart gününün belirlenmesine kaynaklık eden olayları şu şekilde toparlamak mümkündür:

1- 8 Mart 1857''de yine ABD''nin New York kentindeki bir tekstil fabrikasında grevci işçilere polisin saldırması, işçilerin fabrikaya kilitlenmesi, arkasından da çıkan yangında işçilerin kurulan barikatlar nedeniyle kaçamamaları sonucunda 120 kadın işçinin ölmesi.

2- 8 Mart 1908''de ABD''nin New York kentinde çoğu sosyaIist olan kadın işçilerin öncülüğünde sendikal haklar ve kadınlara oy hakkı talepleriyle düzenlenen miting.

3- 25 Mart 1911''de New York''ta gerçekleşmiş Triangle Gömlek Fabrikası yangını.

4- Rusya''da çarlığın yıkılmasına yol açan 1917 Şubat Devrimi''nin 8 Mart günü yapılan kadın yürüyüşü ve grevleri ile başlamış olması.

Türkiye''de 8 Mart Dünya Kadınlar Günü ilk kez 1921 yılında, iki komünist kız kardeş Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova''nın girişimi ile gerçekleştirilmiştir. Bu tarihten sonra yıllar boyunca 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kutlamalarına izin verilmemiş, 1975 yılında Birleşmiş Milletler, "Kadın Yılı" ilan etmesi üzerine Türkiye de üye ülkeler arasında yer aldığı için 1975 yılında Türkiye''de "Kadın Yılı Kongresi" yapılmıştır.

8 Mart Dünya Kadınlar Günü''nün 1975 yılında kutlanmaya başlamasında İlerici Kadınlar Derneği''nin faaliyetleri de etkili olmuştur. Böylece 8 Mart Dünya Kadınlar Günü kapalı ortamlardan sokaklara ve meydanlara çıkmış, İlerici Kadınlar Derneği, işçi sınıfı ile kadınları bir araya getirerek haklarını aramaya çağıran bir sivil toplum örgütü kimliği ile kadın haklarına sahip çıkılmış, kurulduğu andan itibaren kısa sürede yurt çapında 33 şube ve 35 temsilcilik aracılığıyla 15 bine yakın üyeye sahip olan İlerici Kadınlar Derneği, "Kadınların Sesi" adlı yayın organı ile 35 bin kişiye ulaşabilmiştir.

12 Eylül Darbesi''nden sonra tekrar askerî cunta yönetimi tarafından dört yıl süreyle hiçbir kutlama yapılmasına izin verilmemiştir.

1984''ten itibaren her yıl çeşitli kadın örgütleri tarafından Dünya Kadınlar Günü kutlanmaya devam edilmektedir. Bu yeni dönemin temel farkı, eskiden sadece sosyalist kesimin sahiplendiği bu günün artık hemen tüm kadın kuruluşlarının yanı sıra adeta resmî bayram gibi devlet yetkilileri ve kurumları tarafından da kutlanmaya, hatta şirketlerin de reklam ve pazarlama faaliyetleri ile buna katılmaya başlamasıdır.

Öte yandan, günümüz Türkiye''sinde 8 Mart''ı "Dünya Emekçi Kadınlar Günü" olarak kutlayanlar da olduğu görülmektedir.

2003 yılında yurt çapındaki çeşitli Dünya Kadınlar Günü kutlamaları arasında Taksim''de başlayan ve her yıl 8 Mart''ta tekrarlanan Feminist Gece Yürüyüşü sonraki yıllarda başka şehirlerde de yapılmaya başlanmıştır.

Hayatımızın en özel varlıkları... Kimi annemiz, kimi aşkımız, kimi arkadaşımız, kimi ise göz bebeği kızımız olan kadınlara ithaf edilen özel günlerin arasında en önemli gün bir bakıma kadınlar günüdür diyor, kadınların toplum içerisinde, siyasette ve iş hayatında elde ettiği başarıları kutluyorum.

Yazarın Diğer Yazıları