Gözler Meclis’te…

Bağ-Kur günleri SSK ile eşitlenecek mi? Ev hanımlarına teşvik geliyor mu? Ve en acili 2025 yılında emekli aylıklarının düşüşü engellenecek mi?

TBMM, yeni yasama yılına 1 Ekim 2024 tarihinde başladı. Seçim öncesi sosyal güvenlik alanında yapılacağı söylenen düzenlemeler bugüne kadar gerçekleşmedi. En önde de Bağ-Kur kanadı var. SSK ile günlerinin eşitlenmesini bekliyorlar. 4/a (SSK) sigortalılık statüsüne tabi olanlar 5.000 - 5.975 günle emekli olurken, 4/b (Bağ-Kur) sigortalıları 9.000 günü tamamlamak zorunda kalıyorlar. Bundan dolayı iki sigortalılık statüsü arasında eşitlik talepleri son dönemde çokça gündeme geliyor. Seçim vaatlerine de yansıyan bu sorun, hâlen çözüme ulaşmış değil.

Diğer yanda ev hanımları ve annelerin emeklilik koşullarında da iyileştirme olmadı. Kamuoyuna yansıyan beklenen düzenlemede; ev hanımları için isteğe bağlı sigorta priminin 1/3'ü alınmayacaktı. İsteğe bağlı sigorta kolu kapsamında emeklilik koşullarının sağlanabilmesi için ödenecek prim tutarında indirim gerçekleşecekti. Ancak bu yönde de somut bir adım atılmış değil.

Beklenen düzenlemeler içinde en acil olanı; emekli aylıklarında 2025 yılında yaşanacak yüzde 30-35 düşüşün telafisi ile ilgili yasa çalışması geliyor. Zira yıl sonu yaklaştıkça belirsizlikten dolayı emekli adayları üzerindeki baskı artmakta. Malum emeklilik kararı zor alınan bir karar. Bu konuda yapılacak telafi düzenlemesi geciktikçe yıl sonuna kadar emekli olacakların sayısında ay be ay önemli sayıda artış gözlenecektir. 2024 yılı güncelleme katsayısı ile ilgili düzenleme yapılacağı hususunda kamuoyuna verilecek mesaj, emekli adaylarının vereceği kararı kolaylaştıracaktır. Diğer türlü emeklilik koşullarını sağlayan sigortalılar, emekli aylıklarını korumak için emekli olmak zorunda kalacaklar.

////////////////////

İKİ SORU – İKİ YANIT

////////////////

Yıllarca Almanya’da çalıştım. Yurt dışı borçlanma yaparak, Türkiye’den de emekli maaşı almak istiyorum. Son günlerde 2025 yılında emekli maaşlarının düşeceğini okudum. Bu durum beni de etkiler mi?

Yurt dışı borçlanması ile emeklilik koşullarının sağlanması durumunda Sosyal Güvenlik Kurumu’nca yurt dışı aylık bağlanmaktadır. Emeklilik koşullarını sağlayan bir sigortalının emekliliğe başvuru tarihi, kendisine bağlanacak aylığın hesabını değiştirmektedir. Yurt dışı aylık hesaplamalarında da emekliliğe başvuru tarihine göre bağlanacak aylık tutarı farklı olacaktır.

Aynı kişinin emeklilik başvuru tarihine göre bağlanacak aylıkları arasında 2024 ya da 2025 yılına emekliliğe başvurması arasında; yaklaşık %30-35 fark oluşmaktadır. Aynı kişi 2024 yılında emekliliğe başvurursa, 2025 yılında başvurduğunda bağlanacak aylığından %30-35 daha yüksek aylık alacaktır. Diğer bir ifade ile emeklilik başvurunuzu 1 Ocak 2025 tarihinden sonra yaparsanız; 2024 yılında aylıklara yapılan zamlar olmadan sadece 2024 güncelleme katsayısına göre aylığınız bağlanacaktır. Böylece 2025 Ocak ayına emeklilik başvurusunu bırakanlar 2024 Ocak ayı %49,25 ve Temmuz ayında %24,73 oranlarından (Toplamda %86,15) mahrum olacaklardır. Her ne kadar onların aylıkları da 2024 güncelleme katsayısı ile güncellenecek olsa da, 2024 yılı maaş zamlarını alamadıklarından aylıkları yaklaşık %30-35 daha az olacaktır. Dolayısıyla emekli aylığı başvurusu için yılın kalan günlerinde herhangi bir telafi çalışması yapılıp yapılmayacağını gözleyerek karar vermek yerinde olacaktır.

***

İş sahamızın içinde personelimiz hem kendi araçlarını hem de iş yerine ait araçları kullanmaktadır. Personelimizin kullandığı bu araçlardan dolayı bir kaza olursa iş yeri olarak sorumlu olur muyuz?

İş yeri sınırları içinde personelin kullandığı araç ile yapacağı kazalarda aracın kendisine ya da iş yerine ait olduğuna bakılmaksızın meydana gelen kazalar iş kazası kabul edilecektir. İş kazasında; kaza olayının iş yeri sınırları içinde yaşanması illiyet bağı kurmak için yeterli görülecektir. Bu nedenle aşağıda sıralanan önlemlerin alınıp alınmadığının işverence kontrol edilmesinde fayda bulunmaktadır. Aksi hâlde meydana gelen kaza olayında kusur dağılımı yapılırken, işverenin de sorumlu tutulması sonucu doğabilecektir.

*İş yeri sınırları içinde yolların durumu, virajlar, çukur vb.. engellerin kontrol edilmesi, yaya ve araç trafiğinin güvenli bir şekilde yapılmasını sağlayacak şekilde düzenlenmesi,

*Gerekli işaretlerin belirlenmesi,

*Gece koşulları gözetilerek aydınlatmaya gidilmesi,

*Olumsuz hava şartlarına ve gerekli hâllerde cisim düşmelerine karşı yolların korunması,

*İş sağlığı ve güvenliği uzmanı değerlendirmesinin talep edilmesi ile iş yerinin en son risk analizi ve değerlendirme raporunda konuya ilişkin yer alabilecek önerilerin hayata geçirilmesi gerekmektedir.

Bunların yanı sıra çalışanların iş yeri alanı içinde trafik ve park kurallarına uymalarına ilişkin olarak iç talimat / duyuru / uyarı levhası hazırlanarak yaşanabilecek kazalarda; çalışanın kusuru oranında sorumluluğu olacağı, üçüncü kişilere ve iş yerine vereceği zararların kendisinden geri alınacağının bildirilmesi yerinde olacaktır. Araç kullanımına yasak alan, hangi iş yeri araçlarının kullanılabileceği, özel araç kullanımında hız sınırı, park alanı ve benzeri unsurlar açıkça belirlenmelidir.

Sorularınız için e-posta adresi: hkaganoyken@gmail.com