Art arda gelen festival, konser yasaklarına biri daha eklenerek, biletleri halihazırda satışa çıkmış olan ve 17-21 Ağustos 2022 tarihleri arası yapılması planlanan Zeytinli Rock Festivali, Balıkesir Burhaniye Kaymakamlığı tarafından engellendi. Engellenme gerekçesi ise "Vatandaşlarımız tarafından yapılan yoğun şikâyet ve yakınmalar göz önüne alınarak, kamu güvenliği ve sağlığı, toplumun huzuru, çevrenin korunması amacıyla uygun görülmemiştir" ifadeleriyle açıklandı.
Gerçekten böyle şikâyet var mı bilmiyoruz ancak "Açıklanan gerekçeler, festivali yasaklamak için yeterli mi?" sorusuna yanıt bulmamızda ve sık sık bir festivalin ya da konserin çeşitli sebeplerden iptal edildiğine şahit olduğumuz şu günlerde yapılanı, siyasi çerçevenin dışında hukuki yönden en basit haliyle değerlendirmemizde fayda var.
Temel hak ve özgürlüklerin sınırı
Burada cevaplanması gereken sorular sırayla şunlardır:
1. Alınan önlem ya da konulan yasak, bir yasaya dayanmakta mıdır? 2. Anayasanın sözüne ve ruhuna uygun mudur? 3. Genel sınırlama sebeplerinden veya Anayasada yer alan özel sebeplerden biri mevcut mudur? 4. Yasak, demokratik bir toplumda gerekli midir? 5. Yasak, yasada yer alan amaçların dışında mı kullanılmaktadır? 6. Yasaklamak ölçülü bir önlem midir?
Bu altı soruyu, temel hak ve özgürlüklerin sınırlandığı her olayda sorabilirsiniz ve eğer bu sorulara tatmin edici cevaplar alamıyorsanız, temel hak ve özgürlükleriniz ihlal ediliyor demektir.
Zira, elbette, valilikler veya belediyeler yasal dayanaklar dahilinde önleyici kararlar alabilir ancak bu, söz konusu hususta sınırsız yetkileri oldukları anlamına gelmez.
Yasaklanan etkinlik, konser vs. her ne olursa olsun, bunun kamu düzenini ve güvenliğini nasıl bozduğunun açıklanması gerekmektedir. Ancak bu da yeterli değildir.
Söz konusu etkinlik, konser veya festivalin kamu düzenini ya da güvenliğini nasıl bozabileceği hukuken "açıklanabilir" ve öngörülmesi mümkün nedenlere dayandırılmalıdır. Soyut ve subjektif değer yargıların dışında, somut ve açık nedenler sunulmalıdır. Bu yasağın, demokratik bir toplumda neden gerekli olduğu açıklanmalıdır. Tabii, bu açıklama yapıldıktan sonra da hemen yasak getirilemez.
Söz konusu kamu düzeni ve güvenliğin sağlanması hususunda devletin pozitif yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu açıdan devletin kolluk kuvvetlerinin kamu düzeni ve güvenliğini sağlamada niçin yetersiz kalacağı da açıklanmalıdır. Zira, yasağın ölçülü bir önlem olduğunu ileri sürmek için, öncelikle kolluk kuvvetlerinin kamu güvenliğini sağlayamıyor olduğunu söylemek gerekmektedir.
Tüm bu açılardan "yasak", son çare olmalıdır.
Başkalarının haklarına saygı
Temel haklar ve özgürlükler rejiminde temel değerlerden biri "başkalarının hak ve özgürlüklerinin gereğince tanınması ve bunlara saygı gösterilmesi"dir.
Müzikten hoşlanmayanlar, müzikli bir mekâna girmekten kaçınabilir. Kadın ve erkeğin bir arada eğlenmesinden rahatsız olanlar, kadın ve erkeğin bir arada eğlendiği etkinliklere katılmayabilir. Bu onların hakkıdır.
Ancak müzik dinlemek isteyenler müzik dinleyecek, müzikli etkinlikte bulunmak isteyenler bu etkinlere gidecek, kadın ve erkek bir arada eğlenecektir. Çünkü bunlar da haktır ve kimse, keyfi olarak veya subjektif değer yargıları gerekçe gösterilerek haklarından mahrum bırakılamaz.
