İki yıl önce 5 küsurlarda olan kur şimdi 8''in üzerine çıkmış. Yaşamda hissedilen enflasyon %25-30 olmuş, devletin resmi raporundaki üretici fiyatları ise yıllık %38 artmış… Peki neden? Yalanlar üzerine kurduğunuz politikalarla yıllar boyunca gerçeğe borçlandınız. Şimdi mızrak çuvala sığmıyor. Yapılan yanlışları ödeme zamanı geldi.
2013''den beri neden sürekli reform yapın, önlem alın dedik? Çünkü ithalata bağımlı ekonominin iç ya da dış koşullardaki sıkıntılı bir duruma karşı dayanacak durumda olmadığını biliyorduk. Bu nedenle tüketime değil, üretime dayanan, ithalata değil ihracata dayalı ekonomik modeli seçmemiz gerekirdi. Ama seçilmedi. Boş laflarla yıllar geçti.
Önce 70 milyar dolar özelleştirme gelirini, sonra 128 milyar dolar rezervi yediler. Hazıra dağ dayanmaz, Merkez Bankası''nın kârı ve yedek akçeleri, İşsizlik Fonu''nda artık ne kaldıysa, hep bu yanlış sisteme aktı…
Bu dediklerimizin sağlamasını yapmak çok kolay: Sistem doğru olsa ülke bu kadar borç alır mıydı?
Merkezi Yönetim Toplam Borç Stoku rakamlarına bakalım:
2003 yılında 283 milyar TL
2013 yılında 586 milyar TL
2020 yılında 1 trilyon 812 milyar TL
2021 Mayıs ayında 2 trilyonu aştı…
Merkez Bankası''nın açıkladığı kısa vadeli dış borç rakamını da bir kez daha hatırlayalım: 190,4 milyar dolar! Kasa ise eksi 48 milyar dolar…
Kur ve enflasyonu sadece hükümetin yanlış ekonomi politikaları yükseltmiyor. Dış alemde Amerikan Merkez Bankası''nın kuru nasıl uçuracağını önceki yazılarımızda anlatmıştık. Şimdi enflasyon ve kura vuracak yeni bir tehlike belirdi: Petrol fiyatları. Ülkemizin kullandığı Brent tipi petrolün varil fiyatı 75 dolara yaklaşıyor. 2020 Nisan ayında 20 dolar olan petrol yükseldikçe ne olacak?
Türkiye''de enerji maliyeti başta olmak üzere tüm üretim pahalı hale gelecek. Rezervler zaten eksi, petrol ithal etmek için daha çok dolar borç alacağız, dolar fiyatı yukarı gidecek.
Petrolün varacağı nokta için geçen gün Bloomberg''de çıkan haberde aynen şu yorum yapıldı: "Bank of America, gelecek yıl seyahat talebindeki toparlanmayla beraber petrol fiyatlarının varil başına 100 dolara yükselebileceğini söyledi.
Yayımladığı bir araştırma raporunda, küresel petrol tüketiminin ekonomik toparlanma ile birlikte üretimden daha fazla olmaya devam edeceğini belirten banka, yeni üretime olan yatırımların çevresel endişeler nedeniyle azaldığına değindi.
Bank of America Emtia Araştırma Müdürü Francisco Blanch, "Açığa çıkmaya hazır bir dolu bekleyen talep bulunuyor" dedi.
Bu ve benzeri haberleri basında, araştırma raporlarında sıklıkla görüyoruz. Salgından sonra petrol fiyatlarının artacağını tahmin etmek zaten büyük bir başarı değil; ama sorun Türkiye''nin buna ne kadar hazır olduğudur.
Sözün özü şu, kur ve enflasyonda yaşadıklarımız fragmandı; film yeni başlıyor…
