Enflasyonda %50''nin üzerine merhaba dediğimiz bir günü yaşıyoruz. Ama bu işte sürpriz yok; perşembenin gelişi çarşambadan belliydi... AKP''nin dışa bağlı üretimi salgından önce de yüksek fiyatlar ve kur artışlarını karşımıza çıkarmıştı. Salgınla beraber emtia fiyatları arttı, üzerine Erdoğan faizi düşürdü, işler iyice çığırından çıktı. Krizlere hazırlıksız yakalanmak AKP için bir klasik oldu. Salgın diyorduk ya, bu sefer de Rusya-Ukrayna savaşına hazırlıksız yakalandık. Enerji ve gıdada Rusya''ya bağlı Türkiye şimdi de artan petrol ve buğday fiyatlarından bir darbe daha yiyecek.
Şubat başında Brent tipi petrolün varil fiyatı 90 dolardı, şimdi 110 doları aştı. Artış %22 oldu. Buğdaya baktığımızda ise yine aynı dönemde 740 dolardan 1040 dolara fırladığını görüyoruz. Artış oranı en az %40.
Peki bu fiyatlar Anadolu topraklarına tohum yerine inşaat harcı atan Türk ekonomisini nasıl etkileyecek? Alın size iki tahmin verelim:
Deutsche Bank analistleri manşet enflasyonun Mayıs''ta yüzde 60''a çıkmasını, Ekim ayına kadar da yüzde 55''in üzerinde seyretmesini bekliyor. Goldman Sachs analistleri de Türkiye''de enflasyonun yıllık bazda yüzde 60''ı aşarak zirveyi göreceğini belirttiler.
Bu noktada dikkat etmemiz gereken nokta şu, açıklanacak her enflasyon bir öncekinin üzerine çıkacak. Gelen her artçı dalga, enflasyon artışı olup vatandaşa vurdukça, sefaleti artıracak bir etki yapacak. İşin kötüsü siz yarın Rusya-Ukrayna savaşını bitirseniz bile Türkiye''de zirvelere yapışıp kalan fiyatlar öyle kolay kolay inmez. Çünkü piyasalarda başıbozukluk hâkimdir. Cumhurbaşkanlığı sistemi zabıtadan, bakanlıklara kadar bir çok devlet kurumunun işleyiş şeklini bozup, etkisizleştirerek, denetim ve kontrol mekanizmalarını devre dışı bırakmıştır.
Enflasyonun artacağı bir ortamda Lira ne olur? Değer kaybeder. Bu kaybı önlemek için verdiğiniz örtülü faiz (KKM ve YUVAM) nereye kadar çalışır? Ona da yaz başı diyelim. Çünkü turizm gelirleri en az %30 düşecek, yani öyle bekledikleri gibi 35-40 milyar dolar yurda girmeyecek. Cari açık ne durumda? İthalat ve ihracat arasındaki fark AKP''nin geçen yıl hava attığı zamanki gibi değil. Eksi vermeye başladık. Açık Ocak ayında 10 milyar dolar, Şubat ayında ise 8 milyar dolar oldu. Yani AKP''nin ihracat efsanesi de yalan oldu. Hatırlayın ihracat ithalattan fazla olacak diye masallar vardı. Biz de sistem değişmeden nasıl olacak diyorduk. İthal ederek üreten bir ekonomi ihracat fazlası veremez demiştik...
Konuyu toplayalım: Cari açık artıyor, ürettikçe yapılan ithalat eksi rezervlerdeki yarayı artırıyor. Üstüne enflasyon artıp Lira''ya değer kaybettiriyor. KKM hesabındaki vatandaş, önce aldığı faize sonra enflasyona bakıp gerçeğe uyanmayacak mı? Öte yandan FED faiz artışında Mart ayını savaş nedeniyle pas geçse de, Amerika''da enflasyon coştu bir kere, eninde sonunda faiz artacak, basılan dolarlar geri çekilecek. O da yaz ya da sonbahara denk gelecek. Turizm geliri olmayacaksa, üstüne FED hamlesi de gelecekse, dolar/TL ne olacak? 18''in üzerinde olacağını söylemek yanlış olur mu?
