En sert kışa hazır mısınız?

Bu kış enflasyon, işsizlik ve salgın üç koldan vatandaşı vuracak. Düzenli okuyucularımız hatırlayacaktır, önceki yazılarımızda artan enerji fiyatlarından bahsetmiştik. Sorunun sadece fiyatla kalmasını da beklemiyoruz. Kışın ortasında gaz ve elektrik kesintileri de bizler için sürpriz olmayacak. Neden derseniz Avrupa ve Asya an itibari ile kara kara tedarik çözümleri düşünüyor. "Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Alparslan Bayraktar, Türkiye''nin doğalgaz talebinin bu yıl 60 milyar metreküp civarında çok yüksek bir seviyede olacağını söylüyor."

Bu noktada bir de tedarik kanadından ne haberler ona bakalım: "Gazprom''dan yapılan açıklamada ise bu yılın başından itibaren Türkiye''ye yapılan doğalgaz ihracatının 20,3 milyar metreküpe ulaştığı bildiriliyor."

Eylül ortasında 1000 metreküp gaz 2.275 TL iken 20 Eylül''de fiyat 2.429 TL oldu. Peki Ruslara parayı versek bile gaz garanti mi? Rusların İdlib, S-400 ya da başka bir nedenle Türkiye''yi terbiye etmeye kalkmayacağının garantisi var mı?

İşin siyasetini geçtim ama enflasyona çok fena şeklide yansıyacak bir enerji maliyeti karşımıza çıkacak. Sadece enerji ile kalsa iyi, yazın bereketinin geride kalması ile ihmal edilmiş Türk tarımı, gıda fiyatlarında yeni rekorlar ile vatandaşı yüzleştirecek.

Bu kış gıda fiyatlarının sert bir şekilde hareket edeceğini Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi''nden (Tarım-GFE) çok rahat anlıyoruz. Tarımda girdi fiyatlarının TUİK raporuna göre yıllık artışı %29,38

Aşağıdaki grafik kış aylarında neden gıda fiyatlarının uçuşa geçeceğini çok daha net gösteriyor.

Girdi maliyetlerinde artışın gıda fiyatlarını ve dolayısıyla enflasyonu yukarı çıkaracağını konuşuyoruz. Ancak sorun görünenden daha büyük. Çünkü TUİK''in gösterdiği girdi fiyat değişimleri ile Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) rakamları çok farklı. Bakın alt gruplar olarak artış oranlarını kim nasıl belirlemiş, bir de ona bakalım.

Grafikte TZOB rakamları ile TUİK arasında dağlar kadar fark var. Şahsen TZOB rakamlarının direkt üreticiden gelen sağlıklı veriler olduğunu düşünüyorum. Buna göre kış aylarında bizi bekleyen fiyat artışlarının daha sert olacağını değerlendiriyorum.

Enflasyonun enerji ve gıda ile sert hareket edeceği dönem ise baz etkisinin geçeceği Kasım-Aralık aylarına denk gelecek. Bu dönemde haliyle kurda da sert hareketler şaşırtmayacaktır.

Amerika, Avrupa ve Türkiye''nin kış aylarında salgınla nasıl mücadele ettiği de unutulmaması gereken bir konu olacak. Amerika''da hasar az olursa, Amerikan Merkez Bankası''nın (FED) her ay piyasaya verdiği 120 milyar doları azaltmaya başlayacağını da hesaba katalım. FED''in böyle bir operasyona girmesi zaten tek başına kuru yukarı çekecek en önemli gerekçelerden birisi olacaktır.

Nereden bakarsanız bakın sert bir kış yaklaşıyor. Yandaş değilseniz soğuk, pahalı ve parasız geçecek zor günlere hazır olun.