Başta Bitcoin olmak üzere, merkez bankalarına ya da güvenilir bir kuruma dayanmayan kripto paralar bir gün çöp statüsüne inecektir. Size nedenlerini tek tek anlatayım:
1 - Paranın ana çıkış nedeni ekonomide mal ve hizmet mübadelesini sağlama amacıdır. Parayı ancak devletler yani orduyu, polisi, adaleti, eğitimi ve sağlık sistemini elinde tutan güç çıkarabilir. Paranın maliyeti çıkartan otorite için sadece kağıt ve mürekkep masrafıdır. Merkez bankaları 100 dolar ya da lira basar ve o parayla devlet piyasadan 100 dolarlık ya da liralık mal veya hizmet alma gücüne erişir.
Devletin bastığı parayla piyasadan mal ve hizmet alabilmesi bir ayrıcalıktır. Buna ''Senyoraj Hakkı'' denilir. Ortaçağda senyörler, derebeyleri para basar bu paranın bir kısmını kendilerine saklar, büyük kısmını piyasaya sürerlerdi. Bastıkları para ile alım gücüne kavuşurlardı.
Şimdi düşünün Çin ''Yuan'' denilen para birimini çıkarmış. Çin uğraşıyor didiniyor, göllerini, nehirlerini, havasını kirletiyor üretiyor, bu malları dolar ya da yuanla satıyor. Siz çıkacaksınız diyeceksiniz ki, ben Bitcoin çıkardım, senin alın terini bununla alacağım…
Bitcoin''i basan bir ana kaynak var ve buna bağlı madenci denilen coin üreticileri var. Şimdi soralım: Çin devleti aptal mı ki ürettikleri malları bedavadan bu ana kaynağa ve madencilere versinler?
Bu nedenledir ki, Çin kendi kripto parasını hazırlıyor ve 2022 Pekin Kış Olimpiyatları''nda kullanıma sürecek.
Devletler kendi kripto paralarını hazırlamaya başladı. Bunlar piyasaya çıktıkça kimin çıkardığı belli olmayan, arkasında resmi bir yapı olmayan coinler büyük değer kayıpları yaşayacak.
Bunun bir diğer sonucu ise coinlerin legal ekonomik faaliyetlerin olduğu alanlardan çekilip, kara paranın kullanıldığı alanlara ya da kripto parası olmayan devletlerin sınırları içine sıkışacakları gerçeğidir.
Ama coinlerde en büyük tehlike bu parayı basan belirsiz kişilerin ellerindeki bütün malı piyasaya yüksekten çakıp kaçma riskleridir. Bunun da olmayacağının garantisini kimse veremez.
2 - Kripto paralar ekonomide mal ve hizmet mübadelesi gibi asli görevinden uzaklaşmış, elinde fazla parası olanların yatırım yaptığı finansal bir enstrümana dönüşmüştür.
Bitcoin tarihteki ''Lale Çılgınlığı'' ile birebir aynıdır. Günümüzde yaşadığımız çılgınlıkta gözle görülmeyen sanal bir varlık, toplumsal histeri ile anormal noktalara ulaşmıştır. Bunun altında yatan gerekçe ise, saadet zincirine dönmüş, sürekli zengin olmak için sisteme giren ve Bitcoin talep eden insanlardır.
1637 yılındaki çılgınlıkla günümüzdeki arasında benzerlikler var diyoruz; tek fark o zamanlar konu ''Lale Soğanı'' idi. Osmanlı''dan Avrupa''ya gönderilen laleler o kadar ilgi görür ki tüm kıtada ticareti artar. İşçisinden, köylüsüne, doktorundan, avukatına herkes ''Lale Soğanı'' alıp satmaya başlar. Piyasaya giren kazanır, kulaktan kulağa zenginlik hikayeleri anlatılır. Talep arttıkça fiyat inanılmaz noktalara ulaşır. 1635 yılında 40 lale soğanı 100 bin florine satılmıştır. Bir işçi ise yılda sadece 150 florin kazanabiliyordu. Sonunda yükselen fiyatlar talebi sıfırlar ve büyük bir düşüş başlar. Bu işe girip yüksek fiyattan lale alanlar ise zarar ederler, kurumlar iflas eder ve şişen balon büyük bir gümleme ile patlar.
Bitcoin balonu da bir süre daha şişebilir ama eninde sonunda patlayacak. Çünkü sanal bir varlığa yüklenen bir anlamdan başka değeri yoktur.
Bu noktada ülkemizde Bitcoin alanları suçlamak da yanlış. Zira 223 milyar dolara yükselmiş döviz mevduatları gidecek yer arıyor. Türkiye''de sermaye piyasaları etkin çalışmadığı için ''Hisse Senetleri Piyasası'' ne yatırımcısını güldürdü ne de girişimcileri. Normalde girişimciler halka açılarak kaynak toplamalı, yatırımcılar da ortak olarak kâr payı almalı. Ancak son furya haricindeki halka arz sayılarına bakarsanız piyasaların ne kadar ihmal edildiğini görebilirsiniz. Alternatif yatırım araçları olmayınca ne olacak? Meydan kripto tosuncuklara kalıyor…
Hükümet ''Katılım Bankacılığı'' için gösterdiği çabanın onda birini borsa için gösterseydi, halka arzlarda vatandaşı tokatlayanlara cezalar yağsaydı, borsadaki çakal sürüleri hapse atılsaydı, şuan KOBİ''lere kaynak için tek alternatif bankalar, vatandaşa yatırım aracı olarak tek çıkış dolar, bitcoin olmazdı…
Umarız SPK sokak satıcısı gibi davranan coin firmalarını denetim altına alacak kanunları hazırlar, Merkez Bankası ulusal kripto parayı çıkarır ve yeni Thodex faciaları yaşanmaz…
