Balkanlarda Türklük

Balkanlarda yaşayan Türklerle yakından ilgilenen araştırmacı, yazar ve şair Feyyaz Sağlam, "Balkan Yazıları" adı ile 46. kitabını yayınlamıştır.

1985''ten beri yaşamının önemli bir bölümünü Balkan Edebiyatına, Balkan Kültürüne, Balkan Türklüğünün gelenek, görenek ve Anadolu''dan uzanan kültür yoluna adayan Feyyaz Sağlam''ın Balkan Yazıları kitabı bu geniş uğraşların önemli bir yansımasıdır.

Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi''nde yıllarca Çağdaş Türk Lehçeleri ve Türk Dünyası Edebiyatı öğretim görevlisi olarak çalışıp emekli olan Feyyaz Sağlam halen, Kurucuları arasında bulunduğu KIBATEK''in (Kıbrıs Balkanlar Avrasya Türk Edebiyatları Kurumu)'' Onursal Başkanı olup Balkanlar''da Türk kültürü ile ilgili İzmir, Romanya, Makedonya, Almanya, Azerbaycan, Avustralya''da pek çok etkinlik düzenlemekte, Balkan Türkleri ile ilgili kültürel etkinlikleri yoğun bir biçimde sürdürmektedir.

Bazı araştırma yazıları ve şiirleri İngilizce, Almanca, Hollandaca, İbranice, Romence, Lehçe, Bulgarca, Sırpça, Yunanca''nın yanı sıra Özbek, Azeri, Kazak ve Tatar Türkçelerine çevrilen Sağlam''ın uluslararası tanınırlığının çeşitli uluslarda Türk kültürünün tanıtımına önemli katkısı olmuştur.

Feyyaz Sağlam Balkanlar''da Batı Trakya dışındaki bölgelerde Türk Dili Edebiyatı, kültürü ile ilgili yazılarının bir bölümünü "Türk Dünyası Edebiyatı İncelemeleri C.I 1996- C.II 2006)" adlı kitaplarında yayınlamıştır. Bu kitabında ise o kitaplarda yer almayan bazı yazılarına yer vermiştir.

Balkanlar, yüreğimizin ince sızısıdır. Bu sızı yer yer depreşir, şiirlerde, makalelerde sık sık dile gelir.

Kitaptaki ilk yazı olan "Balkanlar Türk Edebiyatı ve Kültüründe Karacaoğlan" yazısında Feyyaz Sağlam Karacaoğlan''ın sadece Türkiye Türklerinin değil bütün Türk Dünyası''nın ortak değerlerinden birisi olduğunun işaret etmiş; Anadolu ve Balkanlardaki farklı Karacaoğlan''lara dikkat çekmiştir. Karacaoğlan''ın Rumeli''de çok bilinen.

Bosna, İstanbul''u Anadolu''yu

Bütün Rumeli''yi değer gözlerin

*

Karacaoğlan bunu böyle dedi mi

Gece gündüz akar gider kademi

Ener Belgrad, Varna''yı Vidin''i

Serhatlara uğrar yolu Tuna''nın

biçimindeki deyişleriyle Balkan Türkleri Karacaoğlan''ı tek bir kimlik, kişilik ve Türk Dünyası''nın ortak bir değeri olarak algılamaktadır.

Feyyaz Sağlam''ın Balkan Yazıları kitabındaki "Balkan Türk Şairleri Balkan Dillerinde" adlı yazısında Türk şair ve yazarlarının değişik gerekçelerle Rusça, Bulgarca, İngilizce, Almanca, Farsça, Romance, İbranice, Makedonca, Arnavutça, Sırpça, Hırvatça vb. dillerde yazdıklarını saptadığını işaret etmekte, hatta Azerbaycan''da önce farsça sonra Türkçe yazan Şehriyar, Kırgızistan''da önce Kırgızca sonra Rusça yazan Cengiz Aytmatov, KKTC''de önce Türkçe sonra İngilizce yazan Osman Türkay ve Almanya''da önce Türkçe sonra Almanca yazan Akif Pirinççi gösterilmekte ve ayrıntılı olarak Bulgaristan, Kosova, Romanya, Yunanistan, Makedonya''da bazı Türk şair ve yazarların Balkan Dillerinde yazdıkları tek tek işaret edilmiştir.

Kitaptaki "Gagauz Türkleri Kültüründe Köroğlu ile İlgili Bazı Tespitler" adlı yazı dikkat çekmektedir. Feyyaz Sağlam bu yazısında, Gagauz Türkleri tarafından kaleme alınmış Köroğlu yazılarını şu şekilde işaret etmektedir:

a. Atanas İvanov''un Bulgarca eserlerinde İzmirli Köroğlu (1938) adlı eserde İzmirli olarak gösterilmesi dikkat çekmektedir. M. Türker Acaroğlu tarafından Türkçe''ye çevrilen ve Türk Tarih Kurumu tarafından da yayımlanan eserdeki bir Köroğlu türküsünde: "Çalıya çırpıya kelle dizerdim - Kimsem yoktu Balkan''da yalnız gezerdim" gibi dizelerle Balkan coğrafyası vurgulanmakta ve Köroğlu''nun Balkan coğrafyasına kaydı düşülmektedir.

b. Vasili Öküzcü''nün (Veysel Arseven''in) Çalışmalarında Köroğlu (1952) Türkiye''de Veysel Arseven adı ile ün yapan müzikolog Vasili Öküzcü "Gagauz HalkMüziği ile Anadolu Halk Müziği Hakkında Mukayeseli Bir İnceleme" adlı yazısında İzmirli Köroğlu''nun yiğitliğini anlatmakta "Geçenden baçımı isterdim" ifadesini "Geçenden başını isterdim" biçiminde kullanmış, anonim türkülerimizdeki ortaklığı vurgulamıştır.

c. Prof. Dr. Harun Güngör ve Prof. Dr. Mustafa Argunşah''ın 1991''de yayımladıkları "Gagauz Türkleri (Tarih-Dil-Folklor ve Halk Edebiyatı) adlı kitapta da Köroğlu ele alınmakta ve ortak konuları işleyen anonim türkülerin yanında bazı Köroğlu anlatmalarının Gagauzlar arasında yaşayan bir halk kahramanı olarak gösterilmesidir.

d. Moldova Bilimler Akademisi Gagauzoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Libov Çimpoeş''in Moldova, Ukrayna, Bulgaristan ve Kuzey Kafkasya''da yaşayan Gagauz Türklerinden yaptığı derlemelerde Köroğlu Destanından bölümler saptayıp kitabında yayımlamıştır.

Feyyaz Sağlam, Balkan Yaziları adlı yeni kitabında Balkan coğrafyasının farklı ülkelerde çekilmiş fotoğrafların yanı sıra Balkanlar Türk edebiyatına, Türk kültürüne, Türk siyasetine, Türk manilerine ve Türk şiirlere de geniş bir biçimde yer vermektedir.

Yazarın Diğer Yazıları