Pazar günü kaldığımız yerden devam ediyoruz…
Seçim ne zaman başlar?
Seçimler, öncesi, seçim günü ve sonrasıyla bir süreci içermektedir. Çünkü adaylığın kabulü de seçime ilişkindir, oyların sayımı da.
Bu durumda 14 Mayıs olarak konuşulan tarih, oy verme günüdür. Ancak seçimlerin başlama tarihiyle seçim dönemine girilir.
Şöyle düşünün, (anayasada bu hususta bir hüküm olmadığı varsayımında) Seçim Kanunu''nda Cumhurbaşkanı seçilme yaşına dair bir değişiklik yapılmış olsaydı, YSK adayları değerlendirirken hangi hükmü esas alırdı, yeni düzenlemeyi mi eskiyi mi? Elbette ki, bu değerlendirmeyi yaparken eski hüküm yürürlükte olacağı için ona bakacaktı.
Tüm bu açılardan seçim kanununda yapılan değişikliklerin uygulanıp uygulanmayacağı hesap edilirken seçimin başlangıç tarihini esas almak gerekir.
Dolayısıyla YSK''nın seçim takvimini açıklamasının ardından, 6 Nisan 2023''ten önceki bir tarihte seçim başlangıcını tespit etmesi halinde, seçim kanununda yapılan yeni değişiklikler bu seçime uygulanamaz.
Seçimlerin yenilenmesi kararı alındığında, yeni seçim tarihini kim belirler?
Burada, iki farklı süre konuşuluyor. Şöyle ki;
2839 sayılı Milletvekili Kanunu''na göre (m. 8/2), seçimlerin yenilenmesine karar verildiği takdirde, "YENİLEME KARARINI CUMHURBAŞKANI VERMİŞSE", kararın verildiği tarihten sonra gelen 90''ıncı günü takip eden ilk Pazar günü oy verilir.
Oysa, 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu''na göre (m. 3/4), "SEÇİMLERİN YENİLENMESİNE KARAR VERİLDİĞİNDE" bu karar 48 saat içerisinde Resmî Gazete''de yayımlanır. Kararın verildiği günden sonra gelen 60''ıncı günü takip eden ilk Pazar günü Cumhurbaşkanı seçimi ve TBMM seçimi birlikte yapılır.
Bu iki kanundan ilk bahsettiğim Milletvekili Kanunu''nda sözü geçen hüküm 1987 yılında yapılan değişiklikle, Cumhurbaşkanı Seçimi Kanunu''ndaki hüküm 2018 yılındaki değişiklikle eklendiği için, sonraki kanun geçerli olacak diyenlere rastlayınca, konuyla ilgili anayasa hukukçusu Değerli Hocam Doç. Didem Yılmaz''dan görüşünü istedim.
Didem Hocam, 90 günlük süreye yer verilen hükmün özel hüküm olduğuna özellikle dikkat çekiyor. Zira hükümde "yenileme kararının cumhurbaşkanı tarafından verilmesi halinde" şeklinde bir ifade yer alıyor.
Üstelik, sanılanın aksine 2018''de yalnızca 6271 sayılı Cumhurbaşkanı Seçim Kanunu''nun değil, 2839 sayılı Milletvekili Seçim Kanunu''nda değişikliğe uğradığını, olağan dönemde seçimlerin başlangıcını düzenleyen madde 6/2''deki 90 günlük sürenin 60 gün olarak değiştirildiğini, kanun koyucu değiştirmek isteseydi erken seçimlerde seçim tarihini düzenleyen 8. maddeyi de değiştirebileceğini ancak buradaki 90 günlük süreye dokunmadığını belirtiyor.
Hocama kesinlikle katılıyorum. Bu da seçimlerin Cumhurbaşkanının seçim kararı almasının ardından 90''ıncı günü takip eden ilk Pazar günü yapılmasını gerektiriyor.
Ancak belirteyim, elbette ki, bu süre YSK tarafından kısaltılabilir. Tabii, bu kısaltmanın da makul bir şekilde yapılması gerekiyor. Bu açıdan YSK tarafından açıklanmadan seçim takvimine dair hesaplamaların yapılmasının bir anlamı da bulunmuyor.
Erdoğan aday olabilir mi?
Anayasa, bir kimsenin yalnızca iki defa cumhurbaşkanı seçilebileceği kuralını getiriyor.
Bu hususu daha önce defalarca yazdım. Seçimler cumhurbaşkanı tarafından yenilendiği takdirde mevcut ve halihazırda iki defa seçilmiş olan cumhurbaşkanının yeniden aday olma imkânı bulunmuyor.
YSK''nın bu adaylığı kabul edeceği varsayılarak adaylığı doğrudan kabul etmek, seçimleri denetlemeye yetkili olan YSK''nın hukuka aykırı davranmasını seçimlerin başlangıcında kabul etmek demektir ki bu kabulleniş, seçimleri muhalefet için manasız hale getiriyor.
Siyasi hırslar için anayasa hiçe sayılamaz.
Her zaman söylüyorum, hukuksuzluklarla başlayan seçimden adil bir sonuç çıkmasını beklemek imkânsız. Bu sebeple, ne olursa olsun hukukun emrettiği kuralların uygulanmasında ısrarcı olalım.
