Alevîlik tartışması gündemden düşmüyor. İktidardakiler, Alevîler için resmî kapılar açtılar. Cem evleri ve cem evlerinin başındaki dedeler için bazı imtiyazlar tanıdılar.
İnsanlarımız Alevî/Bektaşîlerin bu ülkenin aslî unsuru olduğunu akla getirmiyorlar.
Alevîler, ta 16. yüzyıl başından Yavuz Selim’den itibaren kendilerini ister istemez gizleyerek esrarengiz görüntü verdiler. Farklı bölgelerde birbirlerinden kopuk zümreler, kendi dünyalarına çekildiler, bütüncü anlayıştan da koptular.
Yurt içinde ve yurt dışında farklı Alevî gruplarına, Bektaşîlere ulaştım, ne nedir anlamaya çalıştım ve yazdım. (“Alevîler ve Bektaşîler Arasında” kitabımız. Bilgeoğuz Yayınları)
***
Bu meseleye yine neden girdim?
Ülkesini, insanlarını seven, dünyaya pozitif bakan mutlaka uyarıcı olmalıdır. Önceliğim bu.
Şu haber Medyascope sitesinden:
“Millî Eğitim Bakanlığı (MEB), okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve liselerde okutulacak derslerin bazılarının öğretim programlarını yayımladı. Yeni müfredat çalışması kapsamında ortaokullarda ‘Kültür ve Medeniyetimize Yön Verenler’ dersi okutulacak. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın kararıyla onaylanan dersin programına göre öğrencilerin, ‘kültür ve medeniyetimize yön veren şahsiyetleri bilmeleri, tanımaları ve günlük hayat içerisinde model olarak almaları’ hedeflendi. / Ders kapsamında Hacı Bektaş-ı Veli, Hârizmî, Bîrûnî, Yunus Emre, Halil İnalcık, Ahmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl Kısakürek, Nurettin Topçu, Sezai Karakoç gibi isimlerin kültür ve medeniyete sağladığı katkılar anlatılacak.”
Buraya kadar bir şey yok. Sıkıntı sonraki satırlarda:
“Dersin içeriğine yönelik bilgilerin yayımlanmasıyla birlikte eğitimciler ve Alevi temsilcileri, Nurettin Topçu ismine tepki gösterdi. Topçu’nun ‘Türkiye’nin Maarif Davası’ adlı kitabında geçen, ‘…Tarikatları ise, asırların arasında ta kalbinden kemiren şerir kuvvet Alevilik olmuştur. Ve böyle bozuk bir zihniyete, kolayca ortak olan hayati hazlarla yüklü bir adap ve erkan silsilesi, tarikatları çürütmeğe kafi geldi. İslam alemi, bugün bu iki çürütülmüş zihniyetin harabesi halindedir’ sözleri tekrar gündeme geldi.” (Gülseven Özkan, “Alevi kuruluşları, Nurettin Topçu’nun ortaokul öğrencilerine anlatılacak olmasına tepkili”, 19 Aralık 2023)
Nurettin Topçu, “Anadoluculuk” fikrinin öncülerinden. “Anadoluculuk”, onun kayınpederi Hüseyin Avni Ulaş’ın maddî desteğiyle çıkan “Anadolu Mecmuası”na kadar uzanır. (Dergi 1924-1925’te 12 sayı yayınlanabildi. Üç sayı bir arada çıkmıştı. Hüseyin Avni Ulaş, M. Kemal Atatürk’e muhalif bilinir. Mustafa Kemal, Nutuk’ta Erzurum milletvekili Hüseyin Avni’ye de yüklenir. “Anadolu Mecmuası”nı Dr. Ahmet Zeki İzgöer’le birlikte yeni harflere aktardık. Türk Tarih Kurumu yayını.)
Bir yazımda “1960’lı, 1970’li yıllarda sosyalizm o kadar revaçtaydı ki, İslâmcı-Anadolucu-milliyetçi diyebileceğimiz Nurettin Topçu (1909-1975) bile fikrine “sosyalizm”i katarak, “İslâm sosyalizmi” üzerinde durmuştu.” diyorum.
Önce Nurettin Topçu’yu tanıyalım:
1909’da İstanbul’da doğdu. İstanbul Lisesi’ni, Fransa’da Strazburg Üniversitesi’ni bitirdi. Sorbonne Üniversitesi’de doktora yaptı. (Doktora tezi “İsyan Ahlâkı” adıyla Türkçeye çevrildi.) Sorbonne'da başladığı Bergson üzerine çalışmasıyla doçent unvanını aldı. İstanbul Üniversitesi'nde iki yıl eylemsiz doçent olarak çalışmasına rağmen kendisine kadro verilmedi. Lise öğretmenliğine geçti. 40 yıl ders okuttu. Hüseyin Avni Ulaş’ın kızı Fethiye Hanım’la evliliği kısa sürdü. Fikrî çalışmalarını Türk Kültür Ocağı, Türk Milliyetçiler Derneği, Milliyetçiler Derneği ve Anadolu Fikir Derneği’nde sürdürdü. 1939'da “Hareket” dergisini çıkarmaya başladı. Dergi yayını kesintilerle uzun süre devam etti.
Nurettin Topçu, “Turancı milliyetçiliğe, ümmetçi İslam birliğine ve Osmanlıcılığa tepki olarak doğan Anadoluculuk Hareketi, Türk kültürünün Anadolu'da temellendiğini, bu yüzden Anadolu'nun her yönüyle ele alınıp incelenmesi gerektiğini” savunuyor.
Akademik çalışmasını Nurettin Topçu üzerine yapmış bir akademisyenden, Nurettin Topçu ve onun Alevîliğe dair sözleri üzerine görüşlerini aldım. Tartışmalara nokta koyacak, detaylı bir açıklama. (Yarın)
