OHAL süresince çıkarılan 31 adet Olağanüstü Hal (OHAL) Kanun Hükmünde Kararnamesinin (KHK) sonucunda, 141 adet mevcut kanunda değişik yapıldı. 141 Kanun içerisinde ise, 1000'in üzerinde kanun maddesi değiştirildi.
Tüm bunlar OHAL ilanından sonraki süreçte, yalnızca OHAL KHK'ları ile yapılan düzenlemeler…
Peki ya bu süreçte çıkarılan kanunlar? Yılda ortalama kaç adet kanun çıkarılıyor hiç baktınız mı?
Descartes, "Kanunların çokluğu, çok zaman ahlak bozukluklarına özür teşkil eder. Halbuki sayısı pek az fakat pek sıkı tatbik olunan kanunlara sahip bir devletin, teşkilatı daha düzenlidir" der. Yani, çok yasa çıkarılması daha çok nizam sağlandığı anlamına gelmiyor.
Mesela, Avrupa'nın en nizami ülkelerinden İngiltere'de yılda ortalama 33 adet kanun çıkarılıyor. Peki ya bizde?
Şuan içerisinde bulunduğumuz 26.yasama döneminde 487 adet kanun çıkarıldı.
Bunlardan 73'ü yalnızca 2018 yılına ait!
Çıkarılan kanunların büyük çoğunluğu, mevcut mevzuatta değişiklik yapmaya yönelik.
Üzerinde çok sayıda değişiklik yapılan kanunlara örnek olarak "Adli Sicil Kanunu" verilebilir. 2005 yılında yürürlüğe giren 20 maddeden oluşan bu kanunda 6 defa değişiklik yapılarak 12 madde değiştirilmiş.
Diğer bir örnek olarak, toplamda 10 maddeden oluşan "Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi Ve Kontrolü Hakkında Kanun" da ise 8 defa değişiklik yapılmış ve 22 madde değiştirilmiş. 6 defa değişikliğe uğrayan madde var!
Bu kadar değişikliğin başlıca sebebi elbette ki, "torba kanunlar".
Birbiri ile konu yönünden ilgisi olmayan ve çok fazla sayıda başka kanunda ek ve değişiklikler yapan torba kanunları, genellikle "çeşitli kanunlarda" veya "bazı konularda" diye başlayan isimlerinden tanıyoruz.
2001 yılından beri, 108 adet "Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun", 17 adet ise "Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" çıkarılmış.
Bu yıl çıkarılan 73 kanunun 8'i yine torba kanun.
Bu torba kanunlarla, mevzuatta kaç maddede değişiklik yapıldığını saymak oldukça güç.
Temel kanununa gelirsek… Temel kanun, TBMM İçtüzüğü'nün 91.maddesinde yer alan bir hızlandırılmış kanun yapma yöntemi…
Bu yöntemde, kanun tasarı ya da teklifi, Genel Kurul görüşmelerinde 30'u geçemeyen maddelerden oluşan bölümler içine sıkıştırılarak görüşülüyor.
Yöntemin uygulanma sıklığı son dönemlerde oldukça arttı. Hatta kimi torba kanunlar öylesine aceleye getiriliyor ki, karışık veya gerekçesiz maddeleri bile bulunabiliyor. Bazen de 8-10 maddelik kanun tasarı veya tekliflerinin dahi temel kanun kapsamında görüşüldüğünü görüyoruz.
Oysa torba yasa uygulaması önemli bir konu. Çoğu defa 30 maddeden oluşan bir torba yasayla, 60-70 kanun içerisinde 150-160 maddede değişiklik yaptığına şahit olabiliyoruz…
Torba kanun uygulaması, muhalefet ve sivil toplum kuruluşlarının yasa yapım sürecine etkin katılımını engellediği gibi, uygulama sürecinde de büyük problemlere neden oluyor. Bu yönde bir zorunluluk bulunmadığı halde, uygulamada torba kanunların hemen hemen hepsi temel kanun kapsamında görüşülerek hızla yasalaştırılıyor. Bu da, ortaya birçok yasama hatası çıkmasına neden olarak, tekrardan değişiklik yapılmasını gerektiriyor.
Aristo, "Kanun düzendir" der ancak ekler, "iyi kanun iyi düzendir". Düşünülmeden, yeteri kadar istişare edilmeden yapılan yasalarla yol almamız mümkün değil.
Nitekim bunca yasa, bunca değişiklik neticesinde vaziyetimiz belli: Yap-boz düzeniyle bir türlü sağlanamayan istikrar ortamının oluşturduğu memnuniyetsizlik…
***
Ek olarak:
OHAL döneminde çıkarılan 31 adet OHAL KHK'sının tamamı temel yasa yöntemi ile yasalaştı. Anayasa Mahkemesi, usul yönünden inceleme yapsaydı, bir hukuksuzluk da bu sebeple tespit edilecekti.
***
Günün anlam ve önemin nedeniyle…
Tüm annelerin ve anne şefkatiyle çocuk yetiştirenlerin, "Anneler Günü" nü kutlarım…
