Meclis, 4. yasama yılının tatil dönemine gelmişken, tatil öncesi son gündemi yine bir "torba yasa" ve bu yasa, 18 kanun ve 2 kanun hükmünde kararnamede aynı anda değişiklik yapıyor. Söz konusu kanunlar ve kanun hükmünde kararnameler ise şunlar:
1. 442 sayılı Köy Kanunu,
2. 1219 sayılı Tababet ve Şuabatı San''atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun,
3. 1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun,
4. 6831 sayılı Orman Kanunu
5. 7269 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun,
6. 209 sayılı Sağlık Bakanlığına Bağlı Sağlık Kurumları ile Esenlendirme (Rehabilitasyon) Tesislerine Verilecek Döner Sermaye Hakkında Kanun,
7. 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu,
8. 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanunu,
9. 3194 sayılı İmar Kanunu,
10. 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu,
11. 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun,
12. 4458 sayılı Gümrük Kanunu,
13. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu,
14. 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun,
15. 5941 sayılı Çek Kanunu,
16. 7061 sayılı Bazı Vergi Kanunları ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik yapılmasına Dair Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun,
17. 7145 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun,
18. 7244 sayılı Yeni Koronavirüs (Covid-19) Salgınının Ekonomik ve Sosyal Hayata Etkilerinin Azaltılması Hakkında Kanun ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun,
19. 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname,
20. 640 sayılı Gümrük Personeli ile Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname.
Özetle, yasada yok yok. Bir taşla adeta 20 kuş vuruluyor.
Torba kanun sorunu
Alakasız konularda hükümler içeren yasa çıkarılmasının yasama sürecine aykırı olduğunun kabulü, Romalılara kadar gider. Zira, M.Ö. 98 yılında çıkarılan bir yasa ile lex satura yani ilgisiz hükümler içeren yasa çıkarılması yasaklanmıştır. Ancak birden fazla hususta yenilik/değişiklik getiren bir yasa yapma fikri, dönem iktidarlarınca her zaman tercih edilmiştir.
Neden mi?
Yasa çıkarmak için gereken çoğunluğa ulaşmayı kolaylaştırır ve çıkarılan yasaların iyi anlaşılmasına imkân veren müzakere ortamını verimsizleştirir.
Şöyle ki…
Yasa yapım sürecinin belli usullere bağlanmış olması, sürecin yavaş olması, ilgili yasanın kabul edilmesi veya edilmemesi için gereken müzakere ortamını sağlar, düşünmeye, tartışmaya, revizelere izin verir.
Tek yasada tek bir konu veya sıkı bağlantı içerisindeki konuların olması, yasa yapılmak istenen konuların daha iyi tartışılmasını ve kavranmasını sağlar. Tek başına gerekli çoğunlukta destekçi bulamayacak hususların birleştirilerek aynı yasada sunulmasıyla çoğunluğa ulaşılmasını engeller. Dahası, kabul edilmesi beklenen ve çoğunluk tarafından desteklenen yasaların yanına, tek başına sunulursa destek görmeyecek olan konuların iliştirilmesinin önüne geçer.
Torba yasa ise, tüm bunlara karşı, birbiriyle ilişkisiz pek çok hususun tek seferde oylanmasına ve tek seferde birden fazla yasada değişiklik yapılmasına neden olan, hukuk literatüründe gerçek anlamda bir yasa türüne karşılık gelmeyen bir nevi "yasama kurnazlığı"dır. Üstelik torba yasa, kanun takip etmeyi güçleştirerek, kanunların bilinebilirliğinin önünde engel teşkil eder. Belli bir sistematik barındırmayan bu torba yasalar, sistematik yorum yapılmasının da önüne geçer.
"Hukuk kalitesi"
2014 yılında eski TBMM Başkanı Cemil Çiçek, "Yasama faaliyeti çok etkin şekilde yapılamadığı için torba yasa gibi çok garip bir yola saptık. Torba yasa, hukuk kalitesi açısından ciddi sıkıntılar çıkarıyor" demişti.
Bunun üzerine Başbakanlığı döneminde Ahmet Davutoğlu tarafından bir süre yasaklanan torba yasa, bugün neredeyse, Meclis''in olağan yasama yöntemi haline gelmiş durumda.
27. Yasama Döneminde 40 civarı yasa, torba yasa olarak zaman zaman içerikteki yasaların birinin ismine başlıkta yer vererek, bazen onu dahi yapmadan yalnızca "Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" olarak çıkarıldı. Bu kanunlarla 1500 civarında madde ile yüzlerce yasa değiştirildi.
Peki, son olarak, Meclis''in tatile girmeden apar topar çıkartmaya çabaladığı bu torba yasa ile ne mi oldu? Yasanın sonlarına doğru bir yerde yapılan değişiklikle, Türkiye''nin önümüzdeki seçimlere de olağanüstü hal yasalarıyla girmesi sağlandı.
