Şu zamanda Tevfik Fikret'i anlamak

Tevfik Fikret gündemde. Prof. Dr. Nâzım Hikmet Polat''ın üzerinde uzun süre çalıştığı, Tevfik Fikret''e dair ne bulduysa Latin harflerine aktardığı 1752 sayfalık "Tevfik Fikret Bütün Eserleri-Eleştirel Basım"ı yayınladı. Bu eser yeni çıktı. Daha görmedim. N. Hikmet Polat''ın çalışmaların, titizliğini bilirim. İlk defa Tevfik Fikret''i tek kitapta bütün olarak okuyacaksınız. N. H. Polat, Ömer Seyfettin''in "Bütün Hikâyeleri"ni de yayınlamıştı.

Niğde''de 2006''dan beri İsmail Özmel''in fedakârlığıyla yayın hayatına devam eden "Akpınar-Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi" Eylül-Ekim 2021 sayısını Tevfik Fikret''e ayırmıştı. Dergide, Tevfik Fikret''e dair İnci Enginün''ün, Nur N. Özmel''in, Saim Sakaooğlu''nun, Ahmet Cihan''ın, İsmail Özmel''in yazıları yer alıyor.

Şu zamanda Tevfik Fikret ismiyle sık karşılaşacağız.

Prof. Dr. İnci Enginün Akpınar''da yer alan "Cenap Şahabettin''in Tevfik Fikret''i Görüşü" başlıklı değerlendirmesi bize bir fikir verecektir:

"Tevfik Fikret ve Cenap Sahabettin Batı etkisine açık olan Yeni Türk edebiyatında en büyük yenilikleri yapan şairlerdir. Her ikisi de başlangıçta Ali Canip''in ''Tercüman-ı Hakikat Edebiyatı'' diye nitelediği dönemin belki de en güçlü süreli yayını Tercüman-ı Hakikat vasıtasıyla Muallim Naci''nin görüşlerinin etkisinde kalmışlardır. Bu onlara sağlam bir dil kullanma alışkanlığı kazanmıştır. Her ikisi de yaşıtlarından çok daha iyi yetişmişlerdir. (…) Cenap arkadaşını ilk defa Servet-i Fünun''da çıkan ''Tevfik Fikret Bey'' adlı yazısında "M. T. Fikret" imzalı şiir ve mensurelerin yeniliğini ''yeni olduğu nispette güzel birtarz-ı edeb'' açmıştır, diye tanıttıktan sonra ''Bu müceddid-i edeb kimdir? Bu tarz-ı nev-küşade nedir?'' gibi soruları cevaplandırmak için bu yazıya kaleme aldığını belirtir. / Servet-i Fünuncuları toplayan Recaizade''nin Pejmürde''de Fikret hakkındaki yazısında yer alan değerlendirmesinden hareketle Cenap, fazlasıyla süslü bir dille Tevfik Fikret''i, yarınki ikbaline uygun yetenekli, maharetli faziletli bir genç bir şair olarak tanıtırken onu henüz iki üç defa gördüğünü fakat eserleriyle on yıldan beri tanıdığını söyler ve ''üstad Recaizade''nin kullandığı ''hünerveran-ı şübban-ı üdebadan'' ibaresine karşı çıkar. Fikret o gençlerden biri değil ''genç bir üstad-ı edebdir'', çünkü kabul edilen ve beğenilen yeni bir edebiyat kurmuştur. Fikret''in yaşıtları arasında ona benzeyen birinin bulunmadığını Cenap''ın açıkça söylemesi önemlidir..."

"Edebiyatımızda İsimler" kitabımızdan aldığım şu paragrafta Fikret''in bir başka yönünü okuyacaksınız:

"Tevfik Fikret, hocası Recaîzâde Mah­mud Ekrem''in teşviki ile Servet-i Fünûn mec­mu­­asının yönetimini 25 Şubat 1896 ta­rihli 256. sayısından itibaren üzerine alır. Tevfik Fik­ret''in bu mecmuanın başına gel­mesinden sonra, o ana kadar ansiklope­dik bilgiler ve­ren bir fen mecmuası mahi­ye­tinde olan der­gi edebî bir hüviyet kazan­mıştır. Tevfik Fik­ret, Ali Ekrem (Bola­yır)''­in bir yazısı üze­ri­ne çıkan müna­kaşayı ba­hane ederek dergi­den ayrılır ve Rumeli­hi­sa­rı''ndaki Aşiya­n''ı­na çekilir (1901). Kızkar­deşinin ve Antep''­te sürgünde babasının ölümleri onu daha da sarsar; ka­ramsar­laş­tırır. ''Millet'', ''din'', ''ta­rih'', ''kahramanlık'' gibi duyguları onun i­çin anlamsızlaşmaya başlar. ''Tarih-i Ka­dîm'' şiirini din ve tarihe karşı, ''Lahza-i Teahhur''­u Ermenilerin 1905''­te Abdülhamid''e düzen­ledikleri suikastın ba­şarısızlığına duyduğu üzüntü üzerine yaz­mış; ancak, o zaman ya­yınlamamıştır. İnan­mak ihtiyacını hissettiği şiirleri de var­dır. Ancak, daha sonra Meh­med Âkif''e ce­vap olarak yazdığı ''Tarih-i Kadîm''e Zeyl''le dine ve tarihî değerlere ta­mamen savaş aç­mıştır. Fikret''in, şiirlerinde ilim ve fen öğ­renmesini öğütlediği oğlu Ha­lûk, Hris­ti­yan­lığı tercih etti ve bir papaz o­la­rak ya­şa­dı."

Her şey bir tarafa Tevfik Fikret istisnaî bir şair.

Yazarın Diğer Yazıları