Aşı uygulamaları konusunda geç mi kaldık, doğru aşıyı mı tercih ettik, ne zaman virüsün kontrol altına alınması sağlanacak kadar aşı yapılacak tartışmaları sürerken, bir yandan da mutasyonlu virüs tehlikesi büyüyerek yaklaşıyor.
Son olarak, Sağlık Bakanı Koca, mutasyonlu virüs tehdidine karşı dikkatli olmamız gerektiği konusunda uyardı ve "Avrupa'daki vaka artışlarının arkasındaki etmenlerden biri virüsün mutasyonlu varyantı. Ülkemizde mutasyonlu virüs tespit edilen vatandaş sayısı 128'e yükselmiştir. 17 şehrimizde İngiltere varyantı görüldü… Virüsün mutasyona uğramış olması şimdilik aşı çalışmalarını etkilememektedir. Ancak yeni mutasyonlar aşı çalışmalarını da zorlayabilir" dedi.
Koca'nın "İngiltere varyantı" vurgusu önemli. Zira şu an için bilinen ve tehlike arz eden tek varyant İngiltere'deki değil.
Kaç tane mutasyon var?
Pandeminin başlangıcından beri bilim insanlarının önemle vurguladığı uyarılardan biri mutasyondu. Zira her virüs gibi koronavirüs de elbet mutasyona uğrayacaktı. Bu anlamda beklenen oldu. Şimdilerde dünyanın çeşitli yerlerinde görülen üç yeni koronavirüs varyasyonu özellikle önem arz ediyor:
* İngiltere Varyantı (B.1.1.7)
Ülkemizde de görülen bu varyant ilk olarak İngiltere'de Eylül ayında görüldü ve Aralık ayından beri Danimarka ve İrlanda başta olmak üzere Avrupa'nın ve Amerika'nın çeşitli ülkelerinde yayılıyor. Halihazırda 64 ülkede görüldü.
ABD Hastalık Kontrol ve İzleme Merkezi (CDC) bu ayın başında, bu varyasyonun mart ayında ABD'de baskın bir tür haline gelebileceği noktasında uyarıda bulundu ve AB ülkelerinde varyantların yayılma riskini "çok yüksek" olarak belirtti. İyi haber, New York Times'da yer alan bir habere göre, İngiltere'de yapılan araştırmada çocukların bu varyantı yetişkinlerden yarı yarıya daha az bulaştırma olasılığının olması.
Varyant, mevcut virüsten yüzde 70'e kadar daha bulaşıcı ve ölümcül olarak değerlendiriliyor. Başbakan Johnson'ın geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamalar da bu daha ölümcüllük iddialarını destekliyor.
Pfizer ve Moderna, aşılarının bu varyanta karşı etkili olmayı sürdürdüğünü söylüyorlar, ancak Cambridge Üniversitesi profesörü Ravindra Gupta, yaptığı çalışma sonucu, Pfizer'ın bu varyanta karşı daha az etkili olduğunu gözlemledi.
* Güney Afrika Varyantı (B1.351)
501Y.V2 olarak da adlandırılan bu mutasyon ilk olarak ekim ayında Güney Afrika'da gözlemlense de aralık ayında duyuruldu ve Kanada'dan İsrail'e kadar farklı coğrafi alanlardaki en az 26 ülkede görüldü. Yüzde 50 oranında daha çok bulaşıcı ancak daha ölümcül olduğuna dair henüz bir kanıt yok. Yalnızca araştırmacılar, antikor tedavisine daha dirençli olabileceği hususunda uyarıyor. Aşı bu varyasyona karşı da hala etkili ancak bu etkinin azalmış olabileceği söyleniyor.
* Brezilya Varyantı (P.1)
İlk olarak Brezilya'da başlayan bu varyant, Güney Kore, Japonya ve hatta Almanya'da dahi gözlenmiş durumda. Diğer varyantlar gibi mevcut virüse göre (yüzde 75) daha bulaşıcı olan bu varyanta karşı da aşının işe yaramayacağını gösteren bir bulgu henüz yok; etkinliğini ise düşürebileceği gündeme getiriliyor.
Nasıl korunacağız?
İlaç firmaları aşılarını bu yeni varyantlarda da test etmeye başladı. Pek çok bilim insanı da koronavirüs aşısının en nihayetinde yıllık grip aşısına benzer bir şeye dönüşerek her yıl periyodik olarak güncelleneceği yönünde tahminde bulunuyor.
Kesin olmayan pek çok tahminin yanı sıra, kesin olan bir şey varsa o da virüsten korunmak için önlem almayı sürdürmemiz gerektiği.
ABD'li bulaşıcı hastalık uzmanı Anthony S. Fauci, "Virüsler çoğalmadıkça mutasyona uğramaz" diyor. Cambridge Üniversitesi halk sağlığı ve mikrobiyoloji profesörü Sharon Peacock da The Guardian'daki yazısında, "Şu anda yaklaşık 100 milyon kişi Covid-19 ile enfekte olmuştur (gerçek sayı semptom göstermeyenlerle birlikte daha yüksek olabilir). Bu insanların her biri, mutasyonların oluşması için ayrı bir fırsattır. Bu nedenle Covid-19'un bulaşmasını azaltmak ve yayılmasını önlemek için ne gerekiyorsa yapmalıyız" diyor ve seyahat kısıtlamalarının, ülkeye girişlerde yapılacak testlerin ve uygulanacak karantinaların önemini vurguluyor.
Yani, ne kadar çok insan enfekte olursa, virüsün mutasyona uğraması için de o kadar çok fırsat oluşuyor.
Bu açıdan mesafeyi korumak, maske takmak ve ellerimizi yıkamak, şimdilik, virüsün varyasyona uğramasını zorlaştırmada da bizleri bu varyasyonlardan korumada da en etkili yöntem.
