Çarşamba günü Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal, "2021 Yılında Para ve Kur Politikası" isimli sunumunu gerçekleştirdi. Ağbal, Lira'nın komutanı olarak enflasyona ve onun sonucu olan yükselen dolara savaş açtı.
Yazımızda Naci beyin beyanlarından yola çıkarak, bu savaşı neden kaybedeceğine dair gerekçelerimizi ana hatları ile ortaya koyacağız. Öncelikli olarak şunu belirtelim, Naci beyin bilgi birikimi, tecrübesi, yeteneği ile ilgili en küçük bir soru işaretimiz yok. Bir atasözümüzün dediği gibi, Naci bey 'saçlarını değirmende ağartmadı' ancak büyük sorunlarla karşı karşıya olan Türk ekonomisi bir kişinin gayretleri ile de düzelemez. Şimdi Naci beyin önemli açıklamalarına bakalım:
"Gerekirse parasal duruşumuzu daha da sıkılaştıracağız."
Bu ifadeden çıkan sonuç şu: Enflasyon ve bağlı olarak dolar/TL artarsa kuru kontrol için faiz artırmaktan çekinmeyeceğim. Peki ileride faiz artırmayı planlıyorsanız bu ülkede yatırımlar nasıl artacak? İşsizlik nasıl düşecek?
Naci beyin sıkılaşma dediği faiz artırımlarına garanti gözüyle bakabiliriz çünkü enflasyonu indirmek için tarımda ve sanayide mamul fiyatlarını düşürecek gerekli hamleler yapılmadı. Yapılmıyor. Hükümet bahar, yaz, diyerek havayı yumuşatmaya çalışıyor. Ama unuttuğu kışın ortasında olduğumuz.
Enflasyonu indirmek sadece Merkez Bankası'nın yani Naci beyin görevi değil. Çünkü enflasyon Türkiye'de sadece parasal bir olgu değil. Enflasyonun kökünde yukarıda da belirttiğimiz gibi kalitesiz ve az miktardaki tarım/sanayi üretimi var. Reel kesimde üretim artmadan enflasyon nasıl düşecek?
"Hane halklarının tasarruflarını daha fazla TL varlıklarına yatırmasında görev bize düşüyor."
Hane halkı neden dolar alıyor? Siz enflasyonu düşüremediğiniz için. Yukarıda enflasyon gerekçesi olarak andığımız 'tarımsal üretimdeki çakılmayı' düzeltmek Naci beyin görevi midir? Merkez Bankası başkanı para miktarını ve faiz oranlarını belirleyerek enflasyonun düşmesine sadece katkı verebilir. Bu ifade sorunun daha baştan yanlış teşhis edildiğini gösteriyor. Reel kanat düzelmeden finansal işlerle halkı Lira'ya razı etmek imkansızdır.
Aynı durum sanayi malları için de geçerlidir. Dışa bağlı üretim sistemi kur arttıkça maliyeti yukarı çekmektedir. Peki sanayideki dış bağ sürdükçe siz enflasyonu nasıl düşüreceksiniz?
Naci beye reel politikalar destek olmayacak. Bu da Naci beyin attığı adımlarda yalnız kalmasını doğuracak. Faiz artırdıkça yatırımlar düşecek, sanayiden öfke ve çığlıklar Saray'dan duyulacak. Para miktarını kıstığında ise ekonomik aktiviteler düşecek, esnaf bağırıp çağıracak. Sonunda iş Naci beyin görevden alınmasına kadar gidecek…
Naci beye para politikasını kullanırken yani para miktarı ve faizleri ayarlarken siyaset işinize karışırsa ne yapacaksınız diye soruyorlar, cevap şu:
"Politik bir değerlendirme yapmam doğru olmaz, TCMB başkanı olarak, bir kamu görevlisi olarak şu anda vazifem TCMB kanununda yer alan fiyat istikrarı doğrultusunda gece gündüz çalışmak."
Naci bey keşke şunu deseydi: Gerekirse hükümete reel sektör ile ilgili adımlar atması için tavsiye mektupları yazacağız. MB Başkanı olarak bağımsızlığım ana esastır müdahale olursa istifa ederim.
Oysa Ağbal açıklaması ile Japon intihar pilotları kamikazeleri aklımıza getiriyor. Görev için motive ve kutsal bir savaşa inanan bu pilotların vatan sevgilerini kim sorgulayabilir? Naci beyde 2023'e kadar AKP için durumu idare etmeye gelmiş ve bu uğurda görevden alınana dek bu kutsal savaşını yürütecek. Ancak reform diyerek reform olmayacağı gibi, enflasyon düşecek diyerek de enflasyon düşmez.
Türk ekonomisi kışın ortasındayken kurulan yaz hayalleri ayazda kalan Türk halkını ne kadar idare edecek hep birlikte göreceğiz.
