'Kültürümüzde Toprak', Acılı toprak

6 Şubat depremi, sadece bize değil, bütün insanlığa öyle bir acı verdi ki, söyleyecek söz bulamıyoruz.

Kitap günümüzde "toprak" üzerinde duracağız. Prof. Dr. Emine Gürsoy Naskali''nin sahipliğini üstlendiği Acta Turcica, Yıl IV, Sayı 1, Ocak 2012''de "Kültürümüzde Toprak" makaleler toplamını yayınladı. (375 s.)

Türk kültürüne büyük emek veren Prof. Dr. Emine Gürsoy Naskali, Oxford Üniversitesi (St. Anne''s College) Şarkiyat bölümünü bitirdi. Doktorasını Türk dili sahasında İ.Ü. Edebiyat Fakültesi''nde yaptı. Helsinki, Oxford, Marmara üniversitelerinde ders verdi. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü''nün müdürlüğünde bulundu. Türk dili, Osmanlıca, Orta Asya Türk lehçeleri ve edebiyatı, destanlar, Kafkaslar, Sibirya, kültür tarihi, yakın dönem siyasî tarih üzerine birçok yayına imza attı.

İlmî sahası dışında Yassıada Zabıtları''nı, Celal Bayar Arşivinden Serbest Fırka Anıları''nı, Cumhuriyet Tarihi Soyadı Hikâyeleri''ni yayınladı. Bu yayınların bir sebebi, onun Celal Bayar''ın torunu olması, birinci elden bilgiye ulaşması.

Emine Gürsoy Naskali, farklı, çok gerekli çalışmalara öncülük etti. Tütün, Tuz, Saç, Ayakkabı, Hapishane, Defin, Av ve Avcılık, Ekmek, Öksüzler ve Yetimler, Çoban, Veda, Kasap, Ağıt, Temizlik, Geyik, Korku, Yılan, Hediye, Beden, Lanet, Hakaret, Yemin, Kahve, Deve, Avare, Yorgan, Nuh, Argo, Arı ve Bal, Mum, Meyve, At ve Atçılık, Edebiyatımızda Toprak vb. başlıklarla kültürümüzün unsurları üzerine yayınlarıyla dikkat çekti.

"Kültürümüzde Toprak"ta ana başlıklar ve makale başlıkları:

Pişmiş Toprak: Buket Acartürk, Toprağın Binlerce Yıllık Macerası / Deniz Onur Erman, Türk Seramik Sanatının Gelişimi: Toprağın Ateşle Dansı / İrem Çalışıcı Pala, Osmanlı Sarayında Dinin ve Bazı İnançların Etkisiyle Pişmiş Toprak / Yiyecek Eşyası Kullanımı / Muna Silav Utkan, Çatalhöyük.

Toprak Hukuku: Sevim Yılmaz Önder, 14. Yüzyıldan Bugüne Türkiye Türkçesinde Toprak Ölçümü / Sedat Erkut, Esma Reyhan, Hititlerde Toprak Edinme ve Arazi Bağış Belgelerinden Örnekler / Güler Yarcı, Osmanlı Maliyesinde Toprak Bastı Vergisi.

Ziraat: Makbule Sarıkaya, Türkiye''de Zirai Eğitime Bir Örnek: Kalender Ziraat Yurdu.

Toprak Coğrafyası: Güven Şahin, Geçmişten Günümüze Türkiye''de Toprak Araştırmaları / Taner Okan, Orhan Sevgi, H. Barış Tecimen, Türkiye''de Toprak Kullanma ve Koruma Kültürü.

Toprağın İnsanları: Ali Asker Bal, Toprak Kesilen Bedenler; Neşet Günal''ın Kırsal Yaşam Manzaraları / Nigar Pösteki, Türk Sinemasında Toprak Mülkiyetine Bakış.

Edebiyatta Toprak: Ebru Burcu Yılmaz, Cengiz Aytmatov''un Toprak Ana Romanında Toprağın Dili / Namık Kemal Şahbaz, Ceyhun Atuf Kansu''nun Şiirlerinde Toprak Teması ve Sakarya Meydan Savaşı''nın "Ve Toprak"ı.

Sözlükte "Toprak": İsa Yüceer, Kur''an''da Toprak ve Yeryüzü Lafızları / G. Selcan Sağlık Şahin, Türkmen Türklerinde Toprak / Orhan Sevgi, O. Yalçın Yılmaz, H. Barış Tecimen, Taner Okan, Türklerde Toprak Bilgisinin Kökenleri / H. Barış Tecimen, Orhan Sevgi, Taner Okan, Türkiye Türkçesinde Geleneksel Toprak Bilgisi.

Toprak Ve İnançlar: Aynur İnce, Anadolu''da Alevî-Bektaşî Geleneğinde Kerbelâ Toprağının Kullanımı / Metin Eren, Türk Kültüründe Ölüm ve Toprakla İlgili İnanış ve Ritüeller / Ayşe Güç Işık, Müslüman-Yezidi İlişkileri Örneğinde Arındırıcı Bir Madde Olarak Toprak.

Toprak ve Şifa: Yasemin Demircan, Tıyn-ı Mahtûm: Akdeniz Dünyasının Mucize Toprağı. / Canser Kardaş, Şırnak Türbelerinde Toprakla İlgili Uygulamalar.

Gelenekte "Toprak": Gülpınar Akbulut, Türk Kültüründe Toprak Yeme Alışkanlığı (Jeofaji): Arguvan''dan Örnek Bir Çalışma / Pınar Kasapoğlu Akyol, Kullanım Şekilleri ve Geleneğiyle Kültürümüzde Toprak / Yasemin Bulut, Toprak, Kum, Balçık, Çamur, Kil ve Mil Üzerine.

İsa Yüceer''in, "Kur''an''da Toprak ve Yeryüzü Lafızları" makalesinde "Ayetlerde ölüp toprağa karışan insanın dirilişi, özellikle hatırlatılan bir husus" olduğu belirtilir:

"İnkarcılar ''biz toprak olduğumuz zaman yeniden mi yaratılacağız?'' (Rad 13/5) demişlerdir. Onların bu tutumları nedeniyle ceza görecekleri hatırlatılmıştır. ''Size öldüğünüz toprak ve kemik yığını hâline geldiğinizde sizin çıkarılacağınızı mı vaat ediyor?'' (Müminun 23/35) sözleri ile kabirden dirilişin olmayacağını ileri sürmüşlerdir. Onlar bunu kabullenemediklerinden ayetler birçok münasebetle konu üzerinde onların şüphelerini de belirterek vurgu yapmıştır (Müminun 23/82). Hem kendileri hem de önceki atalarının toprak olduktan sonra diriltileceklerine inanma zorluğu yaşamışlardır. Toprakta kaybolan ölülerin dirileceğini kabul etmeyenlere Kur''an onların yaratılışını hatırlatmış, ilk var oluşta insanı meydana getirenin onları dirilteceğini bildirmiş, onları bu gerçeği ve yaratılış hakikatini tefekküre davet etmiştir (Yasin 76-83). Kur''an inkârcıların ahirette "keşke toprak olsaydım" (Nebe 78/40) diyeceğini hatırlatmıştır."

İnsan topraktan yaratılmıştır ve gideceği yer de topraktır.

Toprak hayat verirken, acıları da yoğuruyor.

Yazarın Diğer Yazıları