Seçimlere, 50 günden kısa bir süre kaldı... 24 Haziranda ilk defa cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimlerini bir arada oylayacağız. Ancak bizi bekleyen tek ilk bu değil... Önümüzdeki seçim, Türkiye tarihi itibariyle birçok ilke sahne olacak özellikler taşıyor...
Öncelikle Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkındaki Kanun'da yapılan değişikliklerin ilk defa uygulama alanı bulacak olması büyük öneme sahip.
Şüphesiz bu değişikliklerin en önemlisi ise, en çok tartışılanı... Bu seçimde ilk defa partiler ittifak kurarak seçime katılabilecek. Kamuoyunda 'ittifak yasası' olarak adlandırılan bu düzenleme ile seçimde ittifak kuran partiler, yüzde 10'luk seçim barajından da muaf olacak.
Bugün saat 17.00 itibarıyla ittifak kuran partilerin, ittifak protokollerini YSK'ya iletmeleri için seçim takviminin açılmasını takiben verilen 7 günlük süre sona erecek.
İttifaklar zaten belli. İktidar kanadında "Cumhur İttifakı", muhalefet kanadında ise ismi dün resmi olarak açıklanan "Millet İttifakı" yer alıyor...
*
Diğer bir ilk ise, YSK'nın açıkladığı seçim yasaklarına ilişkin. YSK, Başbakan, bakanlar ve milletvekilleri için makul bir yasak getiriyor: Seçime bir hafta kala devlet imkânlarını kullanmak yasak!
Eskiden beri var bu yasak, yeni değil ki demeyin... Yasağın "ilki" Cumhurbaşkanının seçimle belirlendiği bu sistemde, cumhurbaşkanını kapsamıyor oluşu. Eskiden beri süre gelen bu istisna, Cumhurbaşkanının partili olmadığı ve halk tarafından seçilmediği dönem içindi.
Yeni rejim dünyada eşsiz bir örnek olunca, kafalar da yasaklar da karıştı tabii... YSK, bu muafiyetle, açıkça cumhurbaşkanı seçiminde haksız rekabetin önünü açmış oldu.
*
YSK'nın sebebiyet verdiği tartışmalardan bir diğeri ise, resmiyette yine bir ilk olarak yaşanacak... İlgili seçim kanununun 98. maddesi uyarınca "üzerinde sandık kurulu mührü bulunmamasına rağmen Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı, amblemi ve ilçe seçim kurulu mührü bulunan zarflar ile üzerinde leke veya çizik bulunsa dahi bunun özel işaret koymak amacıyla yapıldığı kesin olarak anlaşılamayan zarflar" geçerli sayılacak.
Anayasa referandumunda bu durum yasalarda yer almasa da fiili olarak yaşanmış, sonrasında alınan bir kararla da uygulama resmi makamlarca onaylanmıştı. Şimdi ise, yasal mevzuatta bizzat yer alan meşru bir uygulama olarak karşımıza çıkacak "mühürsüz zarflar"... Ki bu, seçimlerin güvenliği açısından en çok tartışılan yeniliklerden...
*
Bu seçimde ilk defa valilerin de seçimle ilgili talepleri olabilecek. Her ne kadar son karar YSK'da olsa da, valiler de artık sandık ve seçim bölgelerinin birleştirilmesi, seçmen listelerinin karma şekilde düzenlenmesi gibi talepleri seçim gününden en geç bir ay önce ileterek yerine getirebilecek...
*
Bu seçimde sandık kurulu başkanları, siyasi parti temsilcilerinden biri olamayacak. Kaymakamın göndereceği o ilçede görevi kamu görevlileri listesi içerisinden ilçe seçim kurulu başkanınca yapılan seçim sonucu belirlenecek.
Aslında yapılan değişiklikler özetle, kamu otoritesinin yetkilerini ve görevlerini artıran doğrultuda... Bu da, doğal olarak muhalefetin sandıklara sahip çıkmasının önemini daha da artırıyor.
*
Bu açıdan faydalı olacak bir düzenleme ise, sandık çevresinde düzenin bozulması ihtimaline ilişkin vatandaşa tanınan imkân. Eskiden sandık alanına güvenlik görevlilerini çağırma yetkisi yalnızca sandık kurulu başkanına ait iken, yapılan değişiklikler bu yetkiyi ilk defa vatandaşa da tanıyor...
*
Yeni düzenlemelerle gelen önemli bir değişiklik de engelli vatandaşlarımızın oy kullanması için uygulamaya sokulan "seyyar sandık" uygulaması. Hastalığı veya engeli nedeniyle yatağa bağımlı olan ve il/ilçe merkezlerinde ikamet eden seçmenler, bir yakını aracılığıyla sağlık raporu ve seyyar sandık talep formu ile il/ilçe seçim kuruluna veya muhtarlığa başvurarak oyunu kullanabilecek.
Ancak dikkat! Seyyar sandık talebi için son gün 12 Mayıs!
*
Bu seçimde, ilk defa 18 yaş seçilme yaşı olarak karşımıza çıkıyor. Partiler 18 yaşındaki adaylara ne kadar yer verecek henüz bilmiyoruz tabii... İlk defa milletvekili sayısı 550'den 600'e çıkacak... İlk kez cumhurbaşkanlığı için seçmenin 100 bin imzası ile aday olunabilecek ve bu 6 gün içerisinde olacak... Adaylardan biri ilk günden 100 bin imzayı topladı bile... Bu da demek oluyor ki, Türkiye'de ilk kez bir kadının cumhurbaşkanı olabilme ihtimali bu kadar yüksek...
*
İlkler her zaman önemlidir. Bu 49 günlük sürede daha ne ilkler, ne ilk yasaklar yaşarız bilinmez ama bu sürenin çetin geçeceği şimdiden belli...
