Bu yazımızda doları, borsayı ve banka hesabınızda, cüzdanınızda bulunan paranızı etkileyecek yeni dinamiklere değineceğiz.
Aslında bu dinamiklerin dayandığı temel nokta enflasyon gerçeği. Küresel ve yerel enflasyon artışları doları, borsayı ve cepteki parayı yakından etkiliyor. Enflasyona baktığımızda neden yükseldiğini artık çok iyi biliyorsunuz:
1 - AKP''nin dışa bağladığı imalat sanayi ve tarım sistemi. Kur artışları ile maliyetin yükselmesi. Buna bağlı olarak üretimde gördüğümüz azalışlar ve verimsizlik.
2 - Salgınla beraber başlayan emtia ve enerji fiyatları artışı. Karantina ile ekonomilerin durması, talebin düşmesi ve sonra birikmesi, açılma ile talep patlamasının enerji ve emtia fiyatlarını fırlatması.
3 - Amerikan Merkez Bankası''nın krizden çıkmak için bastığı 4,4 trilyon doların yarattığı fiyat artışları. Ekonomide mal üretim hızından çok daha hızlı bir şekilde yapılan para miktarı artışları Amerika''da da enflasyonu karşımıza getiriyor.
Şimdi bu dinamiklerin dolar, borsa ve cüzdana etkilerini irdeleyelim.
Çok net bir gerçek var ki enflasyon cüzdan ve bankadaki birikimleri eritiyor. Üretici fiyatlarında kesintisiz şekilde gördüğümüz artışlar bu yazıyı okuyanların önümüzdeki dönemde de birikimlerinin hızla eriyeceğini ortaya koyuyor. 2020 Ekim ayında yüzde 18,20 olan fiyat artışı 2021 ekimde yüzde 46,31''e çıkmış durumda. Onu düşürecek yapısal reformlar ya da küresel olumlu bir haber de ortada yok…
Borsa cephesine baktığımızda ise dolar miktarındaki artışın 2020 mart ayından beri piyasalara iyi geldiğini görüyoruz. BIST''de 856''dan başlayan çıkış 2021 ocak ayında 1575 seviyesine çarptı döndü, ilgili seviyeyi geçmek için borsa şubat ve mart aylarında da deneme yaptı ama geçemedi. Ancak kasım 2021''de dördüncü denemeyi yaptığını görüyoruz. Şimdi bu seviyenin aşılacağına dair umutların arttığını görüyoruz. Neden derseniz,
1 - Karantina ile kapanma artık yok. Ekonomide çarklar dönüyor. Bu da firmaların bilançolarına iyi geliyor.
2 - ABD''de Temsilciler Meclisi 1 trilyon dolarlık altyapı planına onay verdi. Bu durum ABD''de piyasaya kamu harcamaları ile çıkacak yeni para demek. Bu da borsalara destek olacak.
3 - Salgınla mücadelede Pfizer ve Merck firmalarının bulduğu ilaçlar hastalığı grip seviyesine çekecek. Yani insanlık küresel zafere doğru bir adım daha atmış oldu. O zaman ekonomik aktivitelerin kesilmeyeceğine emin olabiliriz.
Demek ki borsada rüzgarlar AKP anormal bir iş yapmaz ise FED faiz artırımlarına kadar arkadan esecek. Ancak artan enflasyon Türkiye''de vatandaşın cebini boşaltmaya devam edecek. Dönüp dolara baktığımızda ise hem AKP''nin yaptığı yanlışların Lira''ya darbe vurması, hem ABD Merkez Bankası FED''in bastığı parayı azaltma kararı vermesi kuru yukarı çekecek. Ayrıca Biden''ın 1 trilyon dolarlık paketi Amerika''da enflasyonun geçici olmayacağını, yapılacak harcamaların artacak olması ile ispat edecek. Bu da dönüp FED''e faiz artırımı için ekstra motivasyon sağlayacak. Sonuç olarak dolar/TL yukarı gidecek.
Bakın yazının özü şu: Vatandaş enflasyonla fakirleşecek, ama parası olan borsada ya da dolarda kalıp enflasyondan kendisini kurtaracak. Yani AKP kaldıkça dar gelirli yoksul, zengin daha zengin olacak…
