Biz Anadolu'nun kurtuluşundan bahsediyoruz. Anadolu'nun ardından tabiî uzantı Doğu Trakya da kurtuldu. Batı Trakya daha önce elden çıkmıştı ve biz Edirne'den öteye gidememiştik.
30 Ağustos'u kavrayamayanlar, kavramak istemeyenler, mevzi bir başarı görenler bilsinler ki, savaşı kaybetseydik, Osmanlı yerinde kalmayacaktı. Bunu bir türlü anlamak istemiyorlar!
İtilaf Devletleri (İngiltere, Rusya, Fransa + İtalya), Birinci Dünya Savaşı'da Osmanlı Devleti'nin topraklarını paylaştılar.
İngiltere ve Rusya kendi aralarında pazarlığı giriştiler. Boğazlar Bölgesi ve Doğu Trakya Bölgesi Rusya'ya bırakıldı.
Rusya, 1917'de Çarlığın yıkılmasının, Bolşeviklerin iktidara gelmesinin ardından Brest-Litowsk Antlaşması'yla savaştan çekilince İngiltere Boğazlar Bölgesi'nin etrafını her zaman nüfuzunda tutabileceği Yunanistan'a "ikram" etti.
ABD bile devredeydi. 14 prensip ortaya koyan, 12. maddeyle Anadolu'yu ufalayan ABD Başkanı Wilson, Doğu ve Batı Trakya'yı birleştirip kendi himayesinde bir devlet kurmak istemişti. (Son çare olarak Türkler de razı idi.) İngiltere erken davranınca ısrarcı olamamıştı.
Yunan Başbakanı Venizelos, kurnazlığıyla İzmir ve Doğu Trakya'nın işgal iznini Paris Konferansı'nda aldı. Venizelos İstanbul'u bile istemişti. Yunanlılar, önce İzmir'i sonra Doğu Trakya'ya işgal ettiler. Anadolu'daki zulmü biliyoruz. Ya Doğu Trakya'daki zulümler? Haberimiz var mı?!
Batı, çökmekte olan Osmanlı'dan ne koparırsa heybesine dolduruyordu. Doğu Trakya'da Rumlar da harekete geçtiler.
"Yerli Rumlar çeteler kurarak Trakya'da yaşayan Türklere baskı ve şiddet uygulamalarını arttırdılar. Yunan çeteleri Rum din adamları tarafından da desteklendi. Rumlar bir yandan İtilaf devletlerinin desteği ve bir yandan kendi çabaları ile Trakya'yı Yunanistan'a ilhak etme çabasındaydı. Yunan hükümeti ile işbirliği içinde olan Patrikhane ve din adamları bu alanda pek çok gayret harcamaktaydılar. Çorlu Metropolit'i Patrikhaneye bir muhtıra göndererek, Trakya'nın ilhakını istemişti." (Özgür Mert, A. Ü. Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, S. 58, Bahar 2016).
Dikkat ederseniz, Yunan işgalinde din adamları büyük rol oynamışlardır. Bunu zamanında Bartholomeos'a bile sormuştum. Bunlara girmeyelim.
Bir tarihte Batı Trakya'daydım. Türk partisinin ilâhiyatçı bir yetkilisiyle Gümülcine'de dolaşıyoruz. Bana: "Camide ön safta oturanlar Yunan işgaline destek verdiler." mealinde söz etmişti.
Trakya-Paşaeli Mudafaa-i Hukuk Cemiyeti daha önce kurulmuştu. 20 Temmuz 1920'de Yunan işgali başladı. 25 Temmuz 1920'de Edirne Yunanlıların eline geçti. Doğu Trakya'nın savunmasını üstlenen Cafer Tayyar Paşa Yunanlılara esir düştü. Trakya-Paşaeli üyelerinin bir kısmı Bulgaristan'a kaçarken bir kısmını İtilaf Devletleri tutukladılar. 11 Ekim 1922'de Mudanya Mütarekesi imzalandı. Savaş fiilen sona erdi. Yunanlıların son kalıntıları 1 Kasım 1922'de Doğu Trakya'dan çekildiler.
30 Ağustos Zaferinin bir neticesi de Doğu Trakya'nın kurtulmasıdır.
Prof. Dr. Mustafa Kafalı'yı kaybettik. Hoca'nın, evdeşi Sevgi Hanım'la birlikte, Milliyetçi Hareket'te ayrı bir yeri vardır. Binlerce insanın yetişmesinde öncülük etmiştir. Allah rahmet eylesin.
