Dün, 11 Aralık Atız'ın ölümünün 43. yıl dönümüydü. Bugün, 12 Aralık ise Necip Asım'ın ölümünün 83. yıldönümü.
Atsız'ı biliyorsunuz. Çok insan "Necip Âsım kim?" diye soracaktır.
Atsız (1904-1975) ve Necip Âsım (Yazıksız) (1861-1935) arasında "Türkçülük" bağı vardır. Atsız ilk gençlik yılarında Necip Âsım'ı muhtemelen tanımıştır. Atsız'ın Necip Âsım'la ilgili bir şey yazıp yazmadığı aklıma gelmiyor.
Necip Âsım'in bir önemli özelliği: 1908'de "Türk" adıyla kurulan ilk dernek olan Türk Derneği'nin kurucuları arasındaydı. Sonra başkanlığını da yaptı.
Bu derneğin maksadını Agâh sırrı Levend özetliyor: "Osmanlı Türkçesi bütün Osmanlılar arasında konuşulan millî bir dil olacak ve bu, dilleri ayrı ama gönülleri ve duyguları bir olan bütün Osmanlıları aynı kutsal amaç etrafında toplayacaktır." (Türk Dilinde Gelişme ve Sadeleşme Evreleri, 1972, s. 300) "Garpçı, İslamcı, Osmanlıcı... Her neciyse artık bu gayelere itiraz edebilirler mi? İtiraz ederlerse maksatları başka, denilmez mi?)
Necip Âsım'ın diğer bir özelliği: "İslâmcılar"ın "O bir Yahudi'dir!" diye vura vura öldüremedikleri Léon Cahun'un (İsmin okunuşu Léon Kahön) (1941-1900) La Bannière Bleue (1876) eserini "Gök Sancak" adıyla çevirmiş (1912) ve bu eser çok okunmuştur. (Cahun'un "İslâm" değerlendirmesi tartışmaya açıktır. "İslâmcı" kanat, "müspet"i, "menfi"yi ayırmadan, buldukları açık noktalardan saldırıyorlar; "Türk"ü toptan mahkûm ediyorlar.)
(Ara not: Ahmet İzzet Paşa (1864-1937), Osmanlı'nın son döneminin önemli devlet adamıdır. Hatıraları "Feryadım" adıyla yayımlandı. Kitabında İttihatçıları ve Türkçüleri dinsizliği yaymakla itham ederken sözü Léon Cahun'e getirir: "Türklere, bütün dünyanın nefret ettiği Cengiz'i, ırklarının öğünç kaynağı şeklinde gösteren 'Kök Salmak' adındaki roman kılıklı eserin yazarı da, mûsevî Léon Kahon'dur." (Nehir Yayınları, C. 1, 1992, s. 300-301). Hatıraları yeni harflere aktaran muhtemelen yanlış okumuş. "Kök Salmak" değil; "Gök Sancak".)
Léon Cahun'ün ikinci önemli kitabı "Asya tarihine giriş: Türkler ve Moğollar"dır. Bunu da Necip Asım, Türklerle ilgili kısmı "Asya Tarihine Methal" adıyla ilaveler yaparak çevirmiştir. Ziya Gökalp İstanbul'a ilk gelişinde edindiği kitaptır. Gökalp "Sanki pantürkizmi özendirmek için yazılmış" der. Sonra Cahun'ün hatalarını, Türk Medeniyeti Tarihi kitabında sıralar.
Gökalp, Türkçülüğün Esasları'nda, "Türkçülüğün Tarihi" başlığı altında, Necip Âsım'ın Türkçü harekette rolünü belirtirken şunları yazar:
"Türkçülüğün ilk devrinde de Guignes tarihinin müessir olduğunu görmüştük. İkinci devrinde de Léon Cahun'ün Asya Tarihine Medhal unvanlı kitabının büyük tesiri oldu. Necip Âsım Bey, birçok ilâvelerle bu kitabın Türklere ait olan kısmını Türkçeye nakletti. Necip Âsım Bey'in bu kitabı her tarafta Türkçülüğe dair temayüller uyandırdı."
Gökalp'ın bahsettiği tarihçi Joseph de Guignes (1721-1800) Türklerin menşeine dair "Mémoire historique sur l'origine des Huns et des Turcs" kitabını yazmıştır.
M. Kemal Atatürk'ün altını çizerek okuduğu "Asya Tarihine Medhal" (Asya Tarihine Giriş) eseri için Cemil Meriç "Türk milliyetçiliğinin Kur'ân-ı Kerim'i" gibi aşırı bir ifade kullanmıştır. (Devam edeceğiz.)
