AKP''nin ekonomide ''Bernanke Miladı''nı okuyamaması sonucu an itibari ile 10 milyon civarı işsiz, %25-30 dolaylarında enflasyon ve 8,40 seviyesine çıkmış bir kurla karşı karşıya kaldık.
2,1 milyon aile elektrik faturasını ödeyemiyor. Eşi ve çocuklarını da sayarsak 6 milyon kişi resmen sefalet yaşıyor. Peki diğerleri yağ ve bal içinde mi? Kesinlikle hayır. Vatandaş yıllar önce balığın, etin tadını unuttu. Küçüklüğümde hatırlıyorum, Özal döneminde et bulamayan vatandaşa mercimek yesin diye anlatan yandaş beslenme uzmanları vardı, şimdi mercimek ithal edildiği için almak ne mümkün? Peki ne öneriyor yandaşlar: Porsiyonu ufaltın!
Gelelim şu ''Bernanke Miladı''nın ne olduğuna: Sürekli yazıyoruz. AKP, 2008 krizinde ABD Merkez Bankası (FED) ekonomilerini krizden çıkarmak için 4 trilyon dolar bastı. Bu para o zamanlar Türkiye''ye de girdi ve kur düştü. AKP''de nasıl olsa dolarımız bol diye el kesesinden ithalata başladı. Yerli üretim pahalı diye bir de çiftçi ile dalga geçtiler.
Ama ne oldu? 2013 yılında FED Başkanı Bernanke çıkıp ''Ben bu parayı geri çekeceğim zira enflasyon olabilir'' deyince işler karıştı. Kur yükselmeye başladı. Türkiye''de dış girdiye bağlı üretim pahalı hale geldi. Ekonomi durgunluğa girdi. Üstüne Suriye ve Hendek Savaşları hazineye büyük yükler bindirdi. Otoriter ve kavgacı AKP''ye dış güven bitti ve yabancılar kaçtı. Sınırlı kaynakları yandaşlar ''yarın yokmuş gibi'' yağmaya başladı ve kamu maliyesi 2021 ilk yedi ayında, Merkez Bankası''nın 40 milyar TL''lik kârını almalarına rağmen, 106 milyar TL eksi verdi.
Bunu anlattım çünkü ihracata dayalı, yüksek teknoloji içeren mal üretimine dayanan bir ekonomi modeliniz yoksa rezervleriniz dolmaz. Amerikan Merkez Bankası''nın doları azaltma kararları karşısında ithalatçı yapınız krize girer.
Tarih tekerrür ediyor!
Geçtiğimiz günlerde FED, ABD Jackson Hole kasabasında toplantı yaptı. Bu toplantıda salgın döneminde her ay piyasaya destek için çıkartılan 120 milyar doların ne zaman azaltılacağı sorusuna cevap verildi. FED Başkanı Powell operasyona bu yıl başlayacaklarını söyledi.
Bu şu demek: FED piyasaya desteğini azalttıkça dolar miktarı azalacak. Hatta bu destek sıfırlandıktan sonra, o güne kadar verilen paranın da faizleri artırarak geri çekilmesi gündeme gelecek.
Buna finansta "Powell Miladı" diyebiliriz. Çok önemli bir dönüm noktası… Tıpkı "Bernanke Miladı" gibi…
Şunu karıştırmayalım: Merkez bankalarının kararları büyük transatlantik gemilerinin dümenini çevirmek gibidir. Dümen çevrilince gemi hemen dönmez. Yani kararların anında piyasada etkisi olmaz. An itibari ile kur, sıcak para (IMF+Swap+Turizm+Kaynağı Belirsiz Girişler) nedeni ile düşüyor; bu nedenle kalıcı bir iyileşme mümkün değil. Bunun üstüne bir de zaman içinde azalacak dolar miktarı gerçeğini koymak gerekli. Yani FED eninde sonunda piyasaya verdiği para desteğini sıfırlayacak ve sonrasında faiz artırımları başlayacak.
Bahsettiğim bu dalganın çarpması 2022-2023 yıllarına karşılık gelecek. Yani tam salgından çıktık derken bu sefer ekonomiyi FED dalgası vuracak.
Bu bir finansal milat. Sorumluluk duygusu yüksek bir yönetim olsaydı çoktan üretimi dışa bağlı olmaktan çıkartır, FED''in yaratacağı dolar şokunda ülkenin en az zarar görmesini sağlardı. Yandaşlara bol keseden dağıtmaz, tasarruf tedbirleri ile rezervi güçlendirmeye bakardı.
Bu arada FED''i tebrik ediyorum. Merkez Bankacılığı nasıl olur tüm dünyaya öğrettiler. Jackson Hole öncesi piyasada korku ''FED desteği ne zaman azaltacak'' sorusu idi. Bunu açıklarsa ortalık karışır derken, FED üyeleri son derece zeki bir taktikle piyasayı toplantı öncesi germeye başladılar. Korku saldılar. Korku da şuydu: Desteği azaltmayı bırakın, biz direkt faiz artırmaya başlayacağız.
Yahu her ay 120 milyar doları azaltmayı konuşurken faiz artırıp bir de olan parayı çekmek ne demek? Piyasalar toplantı öncesi sallanmaya başladı…
Ölümü gösterip sıtmaya razı etmek vardır ya, FED onu yaptı… İstediğini piyasadan aldı hem de piyasanın coşkusu içinde… Vallahi bravo…
Sözün özü, FED bildiğini okuyacak. Salgında çıkmış 4,2 trilyon dolar çekilecek, bu da salgın sonrası tam düzeldim diyen Türk ekonomisini vuracak. İki sonuç oluşacak: Bir, AKP 2023''te tarihi bir hezimete uğrayacak, iki, dolar TL çift hane üzerinde yükselmeye devam edecek… Ta ki Millet İttifakı kafasına vurana kadar…
