"Bilinmeyen bir hastalık" başlıklı yazımda (19 Ağustos), "bilinmeyen hastalık"la mücadele eden Erkan Ölmez arkadaşımızın "1,5 yıldır konuşurken öksürükle başlayan, nefes darlığı, ses kısıklığı ile devam edip solunum felcine sebep olan ama teşhis edilemeyen bir hastalıkla mücadele ettim." diye başlayan bir mektubunu vermiştim.
Hastalığa teşhis konulamıyor, şu veya bu hastalık olabilir deniliyor ve Lyme hastalığı üzerinde duruluyordu.
Doktorlarımızdan, ilim adamlarımızdan yol gösterici mektuplar geldi.
Lyme hastalığı üzerine çalışmalarıyla bilinen Dokuz Eylül Üniversitesi Biyoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Barbaros Çetin'in açıklamalarını ana hatlarıyla vermek istiyorum. Prof. Dr. Barbaros Çetin'in, "21. Yüzyılın Yeni Salgını Lyme Hastalığı" kitabı da bulunmaktadır. (421 s.) İnşallah çare arayanlara çare olur:
Hastalık ilim adamları tarafından 1980'li yılların başında ilk defa ABD'de Connecticut Eyaleti'nin Lyme Kasabası'nda tanımlandığı için bu isimle anılıyor.
İlk önce sadece basit bir romatizma olduğu düşünülürken, son 20 yılda diğer hastalıkları taklit ettiği ve sanıldığından daha yaygın olduğu anlaşılıyor. Bu yüzden Lyme hastaları, genelde taklit ettiği diğer hastalıkların teşhisiyle yaşamak durumunda kalıyor. Geçmişte hastalığın sadece kenelerle yayıldığı düşünülürken günümüzde kan emen birçok canlı (bit, pire, sivrisinek, tahtakurusu, at sineği vb) ile ilerlediği anlaşılıyor. Hamilelik döneminde anneden bebeğe kan ve organ nakli yoluyla geçmesi de hastalıkla ilgili bilinmesi gereken önemli bir özellik olarak görülüyor.
"Borrelia burgdorferi" spiroket bakterisinden kaynaklanan ve "İçimizdeki sessiz katil" olarak da nitelendirilen hastalık; kalp krizi, şizofreni, bipolar bozukluk, beyin tümörü, bazı kanser türleri, otizm, huzursuz bacak sendromu, ürtiker, haşimato tiroidi, alzheimer, parkinson, MS, ALS gibi kas hastalıkları ile çölyak gibi 365'den fazla pek çok hastalığı taklit ediyor.
Amerika'da 25 milyon, Çin'de 75 milyon Lyme hastası tespit edildiği, Almanya'da, her yıl yaklaşık 1 milyon kişinin Lyme hastalığına yakalandığı belirtiliyor.
Prof. Dr. Barbaros Çetin, "Son 10 yılda yapmış olduğum literatür çalışmalarına göre (110 akademik yayın) Türkiye'de yaklaşık 8-10 Milyon insanın Lyme taşıdığını tahmin ediyorum." diyor.
Türkiye'de her yıl yaklaşık 2 milyon kişiye kene yapıştığı hâlde bu kişilerin ne kadarının LYME ve koenfeksiyonlarına yakalandığı bilinmiyor.
Prof. Dr. Barbaros Çetin, çağın hastalığıyla mücadele için Türkiye'de özellikle büyükşehirlerdeki tıp fakültelerinde Lyme araştırma merkezlerinin kurulmasının lüzumunu vurgulayarak, "Günümüzde genç doktorların Lyme hastalığına yönelmelerine ihtiyaç var, çünkü bu sorun artık dünya çapında bir salgına dönüşmüş durumda. Kamuoyunda ki farkındalığın artması için Sağlık Bakanlığı'nın bir an önce 'Lyme Hastalığı ile Mücadele Eylem Planını' hazırlaması ve hayata geçirmesi gerektiğini" belirtiyor.
Akla gelen soru: Lyme hastalığı tedavi edilebiliyor mu?
Prof. Dr. Barbaros Çetin, Lyme hastalığının tedavisinin olduğunu söylüyor ve ABD'de 30, Almanya'da ise 25 yıl önce kurulmuş LYME tedavi merkezleri olduğuna dikkat çekiyor.
Bu hastalıkla ilgilenen ilim adamlarımıza ön açmak ve destek vermek şart.
