NTV’de “Zaman Yolcusu-Türklerin İzinde” başlığıyla bir program yayınlanıyor. Arada bir gözüm ilişir. Ne zaman başladı, devam mı ediyor, tekrar mı veriyorlar, bilmiyorum. Dün sabah erken Tuva bölümünü seyrettim. (“Seyrettim” yerine “izledim” denmeyeceğini hatırlatayım.) Doğu Türkistan’ı da seyretmiştim.
Daha nasıl gösterilsin!... Türklerin izinde giderken her bir adım günlerce sürer. Derli toplu bir ön bilgi olarak bu kadarına bile razıyız.
Çok önceleri TRT, Doğu Türkistan’a girmiş ve röportaj yapmıştı. Halkın çok ilgisini çekmişti. Belki ilk defa geniş kitlelere Türkiye’den çok uzakta ata yurtlarında Türklerin yaşadığı gösteriliyordu. O kadar ilgili olmamıza rağmen, tabiî çok daha gençtik, Doğu Türkistanlıların Türkçeleri bizi şaşırtmıştı. Sanki Orta Anadolu’nun bir yöresinde farklı ağızla konuşulan Türkçeydi.
NTV’deki programı Ahmet Yeşiltepe kotarmış. Türklerin ana yurtlarında büyük heyecan duyduğu anlatışından anlaşılıyor.
Acaba, diyorum, Recep T. Erdoğan ve çevresi, göz ucuyla da olsa bu programa baktılar mı? Yoksa “Bunlar Şamanistmiş önceleri... Ne diye veriyorlar, tövbe tövbe günaha(!) gireriz...” diye dudak bükerek başlarını çevirdiler mi?
Son seyrettiğim program Tuvalılara ait ve oralar Şamanist-Budist... Önceleri tamamen Şamanisttiler, sonra Moğollar ülkeye girdiler ve Budizmi yaydılar. Moğolların etkileri Tuvalılarda fazladır. Öyle ki, bazı araştırmalarda Moğolcanın Tuva Türkçesine tesiri yüzde 30-40’lara kadar vardırılır. Ama Prof. Dr. Ekrem Arıkoğlu, bu oranı yüzde 21 olarak tespit ettiğini belirtir.
Tuvalıları biraz bilirim. Çok önce bu köşede “Türkistan Notları” adı altında yazmıştım. O zaman ben de dışarıdaydım ve Tuvalı bir öğrencim vardı. Uyanık bir öğrenciydi ve her şeyin farkındaydı. Tuva’nın başşehrinde Kızıl’da Türk lisesinde okumuştu. (Kim hangi maksat ararsa arasın, yurt dışındaki kurulu okulların adı sadece ve sadece şunun veya bunun kurduğu okul değil Türk okulu... Hep bu adlandırmayla karşılaştım. “Türk” bir şey ifade etmesi gerekmez mi?!) Bu Tuvalı öğrencimle sık konuşurduk. Ailesi Şaman değil, Budistmiş.
Birçok ilim adamımız Tuva’da ve başka Türk ülkelerinde araştırmalar yaptı. Oralardan öğrenciler Türkiye’de üniversitede okudular. Şimdi, bu öğrenciler üniversitelerde ders veriyorlar, ilmî çalışmalar yapıyorlar, bürokrasinin önemli kademelerinde görev alıyorlar.
Yenisey Âbideleri, Orhun Âbidelerinden çok öncedir. “Ben Kürt İlhanı...” diye başlayan sözün de Yenisey’de Elegeş taşında yazılı olduğunu bilin. (Bazıları itiraz ederler, “’Kürt ilhanı’değil, ’Körtle hanı’yazılıdır.” derler.)
Ahmet Yeşiltepe programında en son Tuva Cumhurbaşkanıyla konuştu. (Tuva Cumhuriyeti, Rusya Federasyonunda otonom cumhuriyettir.)
Tuva Cumhurbaşkanı Şolpan Kara-ool (Çoban Karaoğlu), “Biz Türkler birbirimizi tanımalıyız, Türkiye Trükleri köklerini arıyorlarsa, Tuva’ya gelsinler.” mealinde çok güzel konuştu.
Ahmet Yeşilkepe! Tebrikler, diyorum. Başka söze gerek var mı?!
