Bugünlerde hemen herkes BAAS rejimi yıkıldı Beşar Esad Moskova’ya kaçtı, artık Suriyeliler rahat rahat döner diye konuşuyor, koca koca adamlar televizyonlarda bu doğrultuda yorumlar yapıyor…
Ben de soruyorum Suriyeliler neden dönsün?
Dönmeleri için ne sebep var?
Tamam, rejim yıkıldı Esad kaçtı falan ama bu sefer de bir kısmını terör örgütlerinin oluşturduğu bir sürü silahlı güç Suriye’de egemen oldu, aslında şu anda Suriye’de çok büyük bir belirsizlik ve hatta kaos var.
Üstelik bu silahlı güçlerin hedefinin insan hak ve özgürlüklerine saygılı, demokratik bir rejim kurmak yerine Afganistan’daki Taliban rejiminin bir benzerini kurma hayali taşıdığı kuşkuları da hemen hemen herkesin kafasında bulunuyor.
Dahası yıllardır süren bir iç savaş sonucunda yanıp yıkılmış, üretim altyapısı çökmüş, iş güç bulunmayan, ekonomisi per perişan olan bir Suriye’den bahsediyoruz…
Siz olsanız Türkiye’yi bırakıp, ailenizi alıp çoluk çocuk terör örgütlerinin hâkim olduğu böyle bir ülkeye geri gider misiniz?
Ben bu sorunun yanıtının çok büyük bir ölçüde hayır olacağını düşünüyorum, aksi gerçekleşirse de elbette çok sevinirim ama şaşırırım…
Diğer yandan Suriye’ye yeni egemen olan bu silahlı güçlerin insan hak ve özgürlüklerine saygılı, demokratik bir rejim kurmaya çalışıp çalışmayacaklarını henüz bilmiyoruz.
Hükûmette yer alacağı söylenen bazı kişilerin “bir şeriat devleti kuracağız” söylemi yanı başımızda Afganistan benzeri bir siyasi yapının kurulabileceğini işaret ediyor.
Pekâlâ, böyle bir şey gerçekleşir ve Suriye’de bir şeriat devleti kurulursa Esad zamanında seküler bir düzende yaşamaya alışmış kesimler ne yapar?
Hepimiz biliyoruz Suriye’de Aleviler, Hristiyanlar, Dürziler vb. birçok farklı mezhep ve dini inançtan halklar yaşıyor ama sadece bu kadar da değil dini bir rejime karşı seküler kişiler de fevkalade kalabalık bir topluluk oluşturuyor.
Bunlar Suriye’de kalıp kurulacak bir şer’i rejime biat edecekler mi yoksa çatışacaklar mı?
Yoksa Afganistan vb. ülkelerde gördüğümüz gibi şeriatçı ya da cihatçı yönetimin elinden kaçıp kurtulmaya çalışacak ve yeni bir göç dalgası mı oluşturacaklar?
İşin açığı ben bu kesimlerin kalıp cihadist gruplar ile çatışabilecek bir silahlı güçleri olmadığını ve bu yüzden de öncelikle kaçmaya çalışacaklarını düşünüyorum.
Bu durumda elbette ki öncelikle Türkiye’ye doğru yeni ve yoğun bir göç dalgası daha beklemek son derecede normaldir.
Diğer yandan Türkiye’deki Suriyelilerin özellikle de gençlerin çok büyük bir kısmının bir tehdit hissettikleri için değil Suriye’de hâkim olan ekonomik koşullar, yokluk ve yoksulluktan dolayı Türkiye’de kalmayı tercih ettiklerini biliyorum.
Bunların yıllardır Türkiye’de kurdukları düzeni bırakıp Suriye’de yeniden düzen kurmaya çalışacaklarını da pek düşünmüyorum.
Bu düşüncenin kanıtı ne derseniz; Suriye’de çatışmalar zaten epeydir sona ermiş ve Esad bir genel af da ilan etmişti ama bunlar buna rağmen bayram seyran gibi özel zamanlarda Suriye’ye gidip oradaki yakınlarını ziyaret ediyor sonra kalmıyor geri dönüyordu değil mi?
Dahası bunların birçoğu Suriye’ye ticari maksatlarla da gidip dönüyorlardı.
Yani bunların şimdi Esad devrildi HTŞ egemen oldu diye alelacele Suriye’ye dönmelerini beklemek pek de anlamlı bir şey olmaz.
Elbette eğer Suriye’de insan hak ve özgürlüklerine saygılı demokratik bir rejim kurulursa bir kısım Suriyeli geri dönmek isteyecektir ama Suriye ekonomisi toparlanıp iş ve istihdam yaratana, yokluk ve yoksulluk sona erene kadar bu dönüşün çok da kalabalık olacağını düşünmüyorum.
