Bu yıl da “nevruz” öne çıkarıldı. Bütün Türklerin ve Türk bağlantılarının yeni gün bayramı, bir kesimin “bütün”den kopmanın aracı olarak kullanılıyor. İdarecilerimiz de “maksatlı” kutlamalara körükle gidiyorlar. “Nevruz”la kendilerine sün‘î kimlik çıkarmak isteyen kesimin maksadı biline biline, kutlanması için özel itina gösteriliyor. Buyurun dilediğiniz gibi kutlayın, deniyor. Türkiye’ye karşı silah kullananların hedefine bir menzil daha konuluyor.
Nevruza dair çok sayıda araştırma var. Nevruz ve Türkler iç içe gösterilir.
Yeni gün (nevruz) bütün Türk dünyasında 21 Mart’ta kutlanır.
Kitap günümüzde Dr. Ramazan Karaman’ın “Türk Dünyasının Bayramı Yeni Gün (Nevruz)” kitabı üzerinde duracağız. (Bilge Kültür Sanat Yayınları, 256 s.)
“İçindekiler”in ana başlıklarına göz atalım:
Yeni Gün (Nevruz)’ün Tarihî Kaynakları / Türk Tarihinde Yeni Gün / Türk Dünyası’nda Yeni Gün (Nevruz) Kutlamaları / Muhtar Türk Cumhuriyetleri ve Diğer Türk Topluluklarında Yeni Gün (Nevruz) Kutlamaları / Azınlık Hâlinde Yaşayan Türk Topluluklarında Yeni Gün (Nevruz) Kutlamaları / Bağımsız Türk Topluluğunda Yaşayan Diğer Türk Gruplarında Yeni Gün (Nevruz) Kutlamaları / Türk Kültüründe Yeni Gün (Nevruz)
Dr. Ramazan Karaman, kitabının “Önsöz”de şu bilgileri veriyor:
“Elinizdeki eser, Yeni Gün/Nevruz üzerine on yılı aşkın süredir, yürüttüğümüz çalışmalarımızın sonuçlarını bilim dünyasına ve topluma sunmak arzusunun ürünüdür.
Yeni Gün yerine Nevruz kavramının kullanılmasının yaygınlığının tarihî ve kültürel derinliğini öncelikle belirtmemiz gerekiyor. Nevruz, Farsça “yeni gün” anlamında olup “nev- yeni” ve “ruz- gün” kelimelerinin birleşmesinden meydana gelen bir isimdir. Nevruz kelimesi, dil açısından İran kökenlidir. Bu anlamıyla “yeni gün” demektir.
“Yeni yılın başlangıcı”, “yeni gün” ve “bahar bayramı, diriliş bayramı” kutlamaları bakımından yeryüzünün bilinen en eski törenlerinden biridir. Yazılı tarihin başlangıcı olarak Sümerler bilinir. Sümerlerde “yeni yıl” kutlamaları vardır. A - Kİ - TİL diye isimlendirilir. Buradaki -TİL- sözcüğü “yaşamak, yeniden doğmak” anlamındadır.
Mısır, Hitit, Babil ve İran’da bu bayramın mart veya nisan aylarında kutlandığını ortaya koyan bilgiler de vardır. Asya ve Afrika topluluklarında da farklı din ve inançlara sahip olanların bahar bayramını kutladıkları görülmektedir.
Çin kaynaklarından Hunların milattan yüzlerce yıl önceleri 21 Mart tarihinde hazır yemeklerle kıra çıktıklarını, bahar şenlikleri yaptıklarını biliyoruz. Bugün Nevruz kutlamalarındaki geleneklerin o zamanda da yer aldığı bilinmektedir.”
Dr. Ramazan Karaman, “Nağmesiyle, şiiriyle, gelenek ve görenekleriyle Yeni Gün’ü yaşatmak mecburiyetindeyiz.” der ve Azerbaycanlı ünlü şair Mehmed Araz’ın (1933-2004) şiirinden şu mısraları aktarır:
Vatan nağmeleri olmasa bir an,
Gönülde gül açıp yaz olabilmez.
Nağmesi olmayan, şe’ri olmayan,
Bir halkın tarihi yazılabilmez
***
Dr. Ramazan Karaman, “Türk Dünyasının Bayramı Yeni Gün (Nevruz)” kitabının sonuç bölümünde “Nevruz geleneği, İslâmiyet’ten çok öncelere, MÖ’si dönemlere giden bir gelenektir. Yani, bir dinin veya bir mezhebin bayramı değildir. O itibarla herhangi bir şekilde bir mezhep adına, bir din adına, bir etnik menşe adına bağlı gösterilmesi, istismar edilmesi ve bir ayrılık unsuru olarak takdim edilmeye çalışılması fevkalade yanlıştır. Tarihin ve kültürün bütün gerçeklerine aykırıdır.” der ve Prof. Dr. Reşat Genç’in, “Türk Tarihinde ve Kültüründe Nevruz” makalesinden “...bu coğrafyada yaşayan Türk insanlarını birbirine kenetleyen, bağlayan, kaynaştıran; bir millî örfler, âdetler ve gelenekler bütünüdür.” ve Prof. Dr. Abdülhalûk Mehmet Çay’ın “Türk Ergenekon Bayramı: Nevrûz” kitabından “Türk kültüründen, tarihinden kaynaklanan Ergenekon/ Nevruz Bayramı her yönüyle Türk gelenek ve görenekleriyle zenginleşmiş ananevi ve temeli beş bin yıllık Türk tarihine dayalı millî bir bayramdır.” cümlelerini aktarır.
Daha önce nevruz ve hıdırellezden bahsettim. “Ortak değerler: Nevruz, Hıdırellez...” yazımıza girebilirsiniz. (https://www.yenicaggazetesi.com.tr/ortak-degerler-nevruz-hidirellez-793983h.htm)
***
Evren Devrim Zelyut’u kaybettik.
Önemli kitaplara imza atan Rıza Zelyut’un biricik oğlu, gazetemizin ekonomi yazarı Evren Devrim Zelyut amansız hastalıktan genç yaşta hayata veda etti. Allah rahmet eylesin. Hepimizin başı sağ olsun.
