Dolar/TL'nin teknik görüntüsünün 20 Mayıs'tan beri 6,85 seviyesinde yatay bir hareket oluşturduğunu görüyoruz. Kurun yukarı çıkmaması için kurulan bu baraj artık tehlike sinyalleri üretmeye başladı. Bunun gerekçeleri şunlar:
Kurun tutulması için TCMB, rezervlerinden geçen yıl 30-32, bu yıl 60 milyar dolar satış gerçekleştirdi. Merkez'in net altın ve döviz rezervlerine baktığımızda 24 milyar dolar olduğunu görüyoruz. Bankanın swap yani takas yolu ile aldığı borç dövizlerin vade dağılımı ise şöyle:
1 aya kadar: 18,9 milyar dolar
2-3 ay arası: 11,1 milyar dolar
4 ay- 1 yıl arası: 21,7 milyar dolar
Toplam: 51,7 milyar dolarlık ödünç rezerv bulunmaktadır.
24 milyar dolarlık net rezervden 1 ila 4 ay arası yani (18,9+11,1) 30 milyar dolarlık borç dövizleri çıkartırsak net rezervlerin aslında 6 milyar dolar eksiye düştüğünü görüyoruz.
Bu hesabın bize sunduğu ipuçları var: Arka planda eksi rezervler varken dolar kurunu 6,85 seviyesinde tutmak için oluşturulan bu barajın ekonomik ya da politik bir gerekçe ile yıkılması döviz piyasalarında çok sert hareketleri gündeme getirebilir. Zaten Türkiye ile ilgili rapor hazırlayan her uluslararası kuruluşun ortak ağızdan söylediği 'kırılgan ekonomi' tanımlaması da buraya dayanmaktadır.
Reformlar olmazsa geriye enkaz kalabilir
Ancak işin kötü tarafı rezervlerin eksi olup kurda 6,85 kırılırsa sert hareketlerin beklenmesi de değildir. Kötü olan, kurun tutulması için yapılan yüz milyarlarca dolarlık fedakarlığa rağmen, reel ekonomideki problemlerin çözülmesi için gerekli reform adımlarının hala atılmamış olmasıdır. Bu da 2023 sonrası yönetime enkaza dönmüş bir ekonomi bırakabilir.
Ana makro ekonomik verilerdeki bozulmanın oldukça şiddetli olması akıllara 'enkaz' kelimesini getirmektedir. Örneğin, geniş tanımlı işsizliğin bağımsız kurumlarca beyan edilen rakamının en az 10 milyon civarında olması, bütçedeki açığın 2015 yılında 23 milyar TL iken şimdi ilk altı ayda 110 milyar TL'ye yükselmesi, açığın kapanması için alınan borçların sırf faizine yapılan ödemelerin yine aynı dönemde 10 milyar dolardan fazla olması, tablonun ne kadar bozuk olduğunu ortaya koymaktadır.
Dolar/TL'de 6,85 barajı turizm gelirleri yokken, ihracatta kayıplar varken sonbaharda da dayanabilir mi? Biraz zor gözüküyor. Ne olacağını hep beraber göreceğiz.
Kısa Özgeçmiş
Evren Devrim Zelyut 1973 yılında doğmuştur. Dokuz Eylül Üniversitesi'nde ekonomi lisans derecesi aldıktan sonra 1998-2003 yılları arasında aracı kurumlarda yatırım uzmanlığı ve ekonomist olarak görev yapmıştır. 2003-2015 yılları arasında özel sektörde yöneticilik ve müfettişlik yaptıktan sonra 2016'dan itibaren çeşitli gazete ve internet sitelerinde ekonomi yazarlığına, televizyonlarda yorumculuğa başladı. 2019 yılından beri Cem TV için Eko-Çözüm isimli programı hazırlayıp sunmaktadır. Avrasya Yatırım isimli ekonomi ve piyasalar içerikli YouTube kanalının sahibidir. Sermaye Piyasası Kurulu lisansına sahiptir.
