Hayat giderek karmaşıklaşıyor ve buna karşın beklentiler kolaydan yana evriliyor. Teknoloji geliştikçe insanlar isteklerine üç tuşla ulaşmak istiyorlar. Dördüncü tuş külfet olarak görülüyor. Vatandaşın en iyiye en kolay erişebilmesi için arka planda bir o kadar çok emek verilmiş olması gerekiyor.
Diğer bir taraftan pandemi insanlığın ve tek tek bizlerin duygu-düşünce dünyasında köklü değişimlere sebep oldu. Yaşadığımız çağ düşünce dünyamızı ve şeklini oluştururken aslında bizi değişimlere de dayanıklı kılıyor. Pandemi ve benzeri olaylar sosyal değişimleri çok hızlandırıyor ve insanlığı başka bir evreye geçiriyor.
Örneğin internetten alışveriş yapmak bana çok güvensiz gelirdi ve yapmazdım. Bu süreçte çok değiştim tüm temel ihtiyaçlarımı artık internetten sipariş ediyorum. Değişime kapalı birçok kişinin bu süreçte değiştiğini de gördüm. Pandemi ile birçok konu ve sektörde taşlar yerinden oynadı ve hâlâ yeni yerlerine oturmadı. Bugünlerde yaşadığımız sancılı sürecin altında bu değişimin yattığını düşünüyorum. İnsanoğlu bu sancılarının bir kısmına "hibrit" kavramı ile çözüm buldu gibi. İşte bu yazı bile size hibrit şekilde bir kısım nüshası kâğıda basılı şekilde önemli bir kısmı ise dijital olarak internet yoluyla ulaşıyor. Enerjide hibrit üretim, tarımda hibrit üretim otomotivde hibrit üretim zaten gelişmekteydi. Pandemide hibrit sağlık çözümlerine ve özellikle eğitimde hibrit döneme geçildi.
Hibrit; Latince kökenli bir kelime olup bize İngilizceden geçen melez sözcüğünden alıntı. "Hibritleşme" de melezleşme olarak kullanılmakta. Hibrit kelimesi artık içinde pek çok anlamı barındıran bir kavram haline geliyor. Anlam alanı da süratle genişlemeye devam ediyor.
Asimetrik savaş söylemine daha yeni alışmışken Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov; "Batı, ülkemize karşı hibrit savaş başlattı" diyerek yeni bir döneme işaret etti örneğin. Lavrov'un açıklamalarına bakınca etrafımızdaki birçok akıma, olaya ve tutuma hatta kurumlara hangi hibrit savaşın parçası olabilir diye bakmamak mümkün değil. Bu kavram bütün hayatımızı kuşatıyor.
Siyaset kendini en yavaş yenileyebilen çok dirençli bir müessesedir. Buna rağmen o da hibritleşmeden kaçınamayacak gibi duruyor. Tabii ki hibrit derken dejenerasyonu, başörtüsü takılı halde alkolsüz şampanya patlatanı kastetmiyorum. Başına hibrit kelimesi eklediğim siyasi akımlara ve düşüncelere olumlu veya olumsuz anlam yüklemeye çalışmıyorum.
Hibrit siyaset önce davranışı sonra düşünceyi değiştirecek diye, adı bu şekilde olmasa bile geleceğin siyaseti kaçınılmaz şekilde bu yöne gidecektir diye düşünüyorum. Gözlemlerime göre hibritleşme bütün siyasi akımları etkiledi. Hibrit İslamcılar, hibrit milliyetçiler, hibrit Kürtçüler zuhur ediyor.
Bu kavram siyasete ne gibi yenilikler ve uygulamalar getirebilir diye bakacak olursak bence hibritleşme kendini ilk olarak; siyasetin en önemli ögesi olan siyasi partilerin istişare metotlarını değiştirerek gösterecektir. Mekândan azade toplantılar ve oylamalar siyasilerin karar alma mekanizmalarını ve süreçlerini değiştirecektir. Bu değişikliklerin siyasi partilerde genel başkanların, üst kurulların işleyiş ve anlayışlarında ne gibi etkiler yapacağını; siyasetin ve siyasetçinin alanını nasıl genişleteceğini çok yakında göreceğiz. Yeni jenerasyonun meydanlarda en yüksek sesle en coşkulu konuşmalar yapan siyasetçiye değil kendisiyle iletişim kuran kendisiyle istişare eden siyasetçilere itibar edeceğini düşünüyor/diliyorum.
