Cumayı cumartesine bağlayan saatlerde kredi derecelendirme kurumu FITCH Türkiye'ye ilişkin bir açıklama yaptı. Bu açıklamada Türkiye'nin kredi notunu "BB-" olarak korudu, görünümünü "negatif"ten "durağan"a yükseltti. Bu notla 'yatırım yapılabilir seviyeden' 3 basamak uzak kalmaya devam ettik. Yani, Ermenistan, Bangladeş, Guatemala, Ürdün, Umman ile aynı ligde yer aldık.
Açıklamaya baktığınızda olumlu yanları olsa da, gelecek günler için üstü kapalı bir dolar uyarısı yapıldığını da gördük. Önce bardağın dolu tarafını alalım. Özetle FITCH şunları demiş:
* Türkiye'nin yeni ekonomi takımı daha tutarlı ve ortodoks bir politika izleyerek rezervlerdeki azalmayı durdurdu. Yani yüksek faiz övüldü.
* Yüksek faizle Lira'nın değer kazandığı belirtildi ve Merkez Bankası'nın şeffaflığı ve öngörülebilirliği artırmak için tek bir politika faiz oranına dönerek para politikasını basitleştirdiği, iletişim stratejisini güçlendirdiği ve politika faiz oranlarını artırarak sıkılaştırma döngüsünü hızlandırdığı söylendi.
Gelelim bardağın boş kısmına. Yani FITCH'in uyarılarına:
* Jeopolitik risklerin yatırımcı hissiyatını ve dış finansmanı zayıflatma potansiyeli ile Türkiye'nin notunu etkilemeye devam ettiği söylendi.
* Uluslararası rezervlerin temeldeki konumunun zayıf kaldığına dikkat çekildi.
İşte Türkiye'nin dikkat etmesi gereken konu da budur. Faiz artırarak gelen sıcak para ile kurda kalıcı denge sağlayamayız. Her zaman diyoruz, enflasyon, tarım/sanayi politikalarının yanlışlığı nedeni ile yükseliyor. Buna artan emtia fiyatları da hız veriyor. Böyle bir durumda verdiğiniz faiz enflasyon karşısında erimeye başlıyor. Böylece doları tutan ip inceliyor. O zaman yapılması gereken, reformlar yolu ile yani tarımı ve sanayiyi yeniden düzenleyerek, bol döviz kazandıracak malları üretmek ve satmak değil midir?
İşte FITCH, Türkiye'nin reformlardan uzak oluşu ile rezervlerinde sorun yaşadığını, bunun da temel bir konu olduğunu dile getiriyor. 2019 yılında FITCH'in neden not indirimine gittiğine bakacak olursanız, gerekçelerden birisi S-400 ile artan jeopolitik riskler, diğeri de reformlardan uzak olan ekonominin rezerv kaybetmesi olduğunu görürsünüz.
Hükümet firmaları ve hane halkını borçlandırarak rezervlerimizi eriten bu sakat sistemi döndürmeye çalışıyor. Bunun uğruna kıt sermayeyi harcıyor. Ancak yolun sonuna geldik. Reformlar yerine borçlandırma yapmak ekonomiyi borç batağına saplamıştır. Bakınız Uluslararası Finans Enstitüsü'nün (IIF) raporuna göre, "Gelişen ülkeler arasında borcun milli gelire oranı en çok artan iki ülke Çin ve Türkiye oldu. Türkiye'de toplam borcun milli gelire oranı yüzde 138,2'den yüzde 174,0'a yükseldi."
"Türkiye'de şirket iflasları 2020 yılında, 2019'a kıyasla yaklaşık yüzde 14 artışla rapordaki 61 ülke arasında ilk sırada yer aldı. Çin yaklaşık yüzde 10'luk artışla ikinci sırada yer aldı."
Sözün özü, tarımı ve sanayiyi düzeltmeyen AKP siyaseti, ne yazık ki, Türkiye'yi yüksek borçlulukla bir dolar krizine sokmaya hazır halde tutacaktır.
