Emeğin kavgası her coğrafyada aynı mı?
Deneyimli sendikacı Kıvanç Eliaçık büyük ilgi gören, “Küresel Sendikalar Kılavuzu” adlı kitabının ardından, “Orta Doğu'da İşçiler ve Sendikal Hareket” adlı yeni kitabını okurla buluşturdu. Eliaçık, yaklaşık 150 yıllık bir zaman dilimini ve iki kıtaya yayılan geniş bir coğrafyayı anlatan bu çalışmasında Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerindeki işçilerin ve sendikal hareketin durumunu inceliyor.
Türkiye ve Arap Dünyası arasındaki tarihî, kültürel, siyasi ve ekonomik bağlar sürekli konuşulsa da bölgedeki işçi hareketleri hakkında bilginin oldukça sınırlı olduğuna dikkat çeken yazar şu değerlendirmede bulunuyor:
“Tunus’ta sendikalar ülkenin bağımsızlığında ve demokratikleşmesinde kilit bir rol oynadılar. Böylece Nobel Barış Ödülü’nü kazandılar. Mısır’da devlet kontrolündeki sendikaların gücüne rağmen bağımsız sendikaların grevleri Arap Baharı’nın habercisi oldu. Filistin’de sendikalar önce İngiliz Mandasına sonra İsrail’e karşı verilen ulusal mücadelenin önemli bir aktörü oldular. Lübnan sendikaları, farklı mezhep ve etnik kökenlerden işçileri bir araya getirerek ülkede önemli bir istisna oluşturdu. Sendikaların tarihsel konumu Suriye Savaşı’nı ve bölgenin geleceğini anlamak için önemli ipuçları vermektedir. Cezayir’de demokratikleşme ve laiklik tartışmalarını, Irak’ta işgalleri ve yeniden inşa süreçlerini, Körfez sermayesinin dönüşümünü veya mültecilerin koşullarını yorumlayabilmek için sendikaları ve işçi hareketlerini anlamak gerekir.”
Türkiye ile bölge emekçilerinin örgütsel iş birliğinin önemine vurgu yapan Eliaçık Batılı ülkelerle kıyaslandığında sanayileşme sürecinde önemli ölçüde geride kalmasına rağmen Orta Doğu ve Kuzey Afrika ülkelerinde işçi-emekçi hakları uğruna verilen örgütsel mücadelenin, bölgenin daha Osmanlı İmparatorluğu kontrolündeyken başladığını hatırlatıyor.
Eliaçık kitabında, sendikal örgütlenme süreçlerini Lübnan, Mısır, Tunus, Cezayir, Filistin, Ürdün, Irak, Suriye’de bulunarak ağırlıklı olarak Arapça kaynaklar temelinde incelemeler yapması ve Uluslararası Arap Sendikaları Konfederasyonu İCATU’nun ve Arap Sendikalar Konfederasyonu ATUC’un faaliyetlerini öncelikle arşiv belgeleri temelinde, ardından ise bu örgütlerin yakın geçmişteki toplantılarına katılarak izlenimlerini aktararak fark yaratıyor. Kıvanç Eliaçık’ın kitabında kullandığı Türkçe, İngilizce ve Fransızca kitap ve makaleler ve aynı zamanda internet yazıları, araştırmada öne sürülen tez ve düşüncelerin daha tutarlı hâlde sunulmasını sağlamıştır. Yazar, kitabında yaptığı genellemede vardığı şu sonucu şöyle özetliyor:
“Kuşkusuz Arap Dünyasında ve Türkiye’de çalışma koşulları,sömürü biçimleri ve işçilerin hak arayışları arasında şaşırtıcı bir benzerlik bulunmaktadır. Ortak bir siyasal tarihin ardından bölgede Türkiye sermayeli yatırımlar artarken ilgisizlik ve bilgisizliğe son vererek dayanışma ilişkileri kurmak zorunludur.”
Nota Bene Yayınevi
Tel:(0216) 337 20 26
Sen ne güzel bulurdun gezsen Anadolu’yu..
Mühendislik mesleğini başarıyla icra ederken, edebiyatımız içinde güzel eserler inşa eden Mehmet Ali Kalkan, “Köyümden… Gönlümden…” adlı yeni kitabında milletimizin güzel hasletlerinin altını bir kez daha çizerek neleri kaybettiğimizi net bir şekilde önümüze koyuyor:
Nevzat Kösoğlu ağabey “Köye plastik pencere geldiğinde bir şeyler eksilmeye başladı,” demişti. Köyümüze kanunsuz, kaçak inşaat yapan, ağaçları kesen belediyeyi yazdığımda gençlerin bir kısmı “Köye bir şeyler yapılsın da kim yaparsa yapsın, kaynağı ne olursa olsun,” gibi laflar ettiler.
Yazmaya çalıştığım “Köyümden... Gönlümden…” bunlar değildi. Köydeki güzelliklerdi, insanların samimiyeti idi. Helali, haramı, doğruyu, yanlışı ayırmaktaki ferasetleriydi. Ahmet’in dağda bayırda bulunan sahipsiz ağaçları “Kurt, kuş yir,” diye aşılamasıydı. Geliri olmayan bir teyzenin “Yaşın altmış beş olmuş, o yüzden sana yaşlılık aylığı bağlamaya geldik,” diyen yetkililere “Olmaz, almam, ırahmetlik buvam beni nöfusa bi yaş böyük yazdırmış, alırsam haram olur,” diyen güzelliğiydi.
Ötüken Neşriyat
Tel:(0212) 251 03 50
