Kitaplara dergilerden ulaşılır. Ancak nerede hangi dergi yayınlandığını biliyor muyuz?
Biz, ilk okumaya dergilerden başlamıştık. Gözağrımız Doğan Kardeş; sonra, ortaokulda Hayat Tarih Mecmuası’nı keşfettim. Nasıl oldu, bilmiyorum, beni sardı. Lisede Varlık, Türk Dili, ardından Hisar ve Töre-Devlet-Bozkurt üçlemesi, üniversitede Türk Edebiyatı, edebî fidanlığımız oldu.
Türk Kültürü dergisinin yeri ayrıdır. Ankara’da Tunus Caddesinde, yanılmıyorsam 12 numaralı bina idi, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü’den ciltleri bedava dağıtmışlardı.
Sonra ilmî dergilere daldık... Bu ayrı bir mesele.
***
Yeni dergiler çıkıyor... Kurgan Edebiyat’ın üçüncü sayısı piyasada. Avrasya Yazarlar Birliği’nin çıkardığı Kardeş Kalemler’in yeni sayısı da, usta ellerin işçiliğinde sizinle buluşuyor. Dergi 58. sayıya ulaşmış. Türk dergiciliğinde beş yıl uzun soluklu sayılır.
“Kurgan Edebiyat”, “Kardeş Kalemler” le kardeş!
İkisinin başında iki ünlü dost isim var...
Kardeş Kalemler şair, yazar Ali Akbaş’ın; Kurgan Edebiyat Prof. Dr. Hüseyin Özbay’ın yönetiminde... Hüseyin Özbay, aynı zamanda Kardeş Kalemler’in de içinde.
Kardeş Kalemler’in özelliği adından da anlayacağınız gibi “kardeşler” arası edebî dayanışmayı pekiştirmek. Türk dünyasına yönelik bir dergidir.
Son sayısını Ünlü Kırgız şairi Mukay Elebayev’e ayırmış.
Mukay Elebayev’in doğumunun 105. yılındayız. Mukayev’i Stalin döneminde çok genç yaşta, 38 yaşında kaybediyoruz. İkinci Dünya Savaşı sırasında, 1944’te, Alman cephesinde yitip gitmiş.
Stalin, kendisine ve ideolojisine “köle” olmayan hiç kimseyi bırakmıyor, öldürtüyordu. “1937-1938 temizliği” nde milyonlarca okumuş insan yok edilmişti. Neden? Halkı uyandırmasınlar!
***
Türk şivelerini anlamak o kadar zor değildir. İlk konuştuğunuzda “yabancı” bir dile karşı karşıya kaldığınızı düşünürsünüz. Sonra gittikçe kelimeler seçilmeye başlar.
Kardeş Kalemler’de, Gülzura Cumakunova, “Mukay’ın Mirası” nı yazmış. Şiirinden bir parça veriyor:
“Men az gana casasam da, / Çeksiz uzak col cürdüm. / Birok köp cıl sarıp boldı /Canırıp casalgıca / Eskilikten / Köy ezilgen ömürümü...”
Şimdi Türkiye Türkçesini vereceğim şiirin... “Aa... öyle mi diyordu?” diye hayrete düşeceksiniz.
“Ben ne kadar az yaşasam da / Sınırsız uzak yol yürüdüm / Fakat çok yıl sarf edildi / Yeniden yaratmak için / Eskilikten / Büsbütün ezilen hayatımı...
Kelimeleri karşılaştırın; “m-b”, c-y “ değişimi olmuş.
Çağdaş Kırgız edebiyatının ilk romanı ” Uzak Col “ (Uzak Yol) Mukan Elebayev’indir.
Bütün dünyaya mal olan Cengiz Aytmatov’un da Kırgızistan’dan çıktığını hatırlatmaya gerek yoktur!
***
Kurgan Edebiyat, son zamanlarda büyük atılım yapan Berikan Yayınevinin edebiyat severlere bir armağanı, desek yeridir.
Başında usta bir ismin olması, zaten derginin önemini belirtmemize gerek bırakmıyor!
Kurgan, Kardeş Kalemler’e göre daha büyük boyda... Derginin her satırına özen gösterilmiş; hiçbir tenkide mahal yok ama ya şu boyu!
Dergi hangi çantaya sığacak, hangi kütüphaneye girecek? Meselâ benim kitaplığımda raflar mümkün olduğu kadar çok kitap alsın diye hususî dizayn edilmiştir. Dergiyi koymak için alt sıra müsait, orda da yer kalmadı!
Espri içinde gerçekler gizlidir. Şu dergi boyu meselesinde yol yakınken biraz düşünsek?
Dost övgüsü değil, hakikaten elinizden düşüremeyeceğiniz bir dergi Kurgan Edebiyat.
Ali Akbaş Ağabey, kusura bakma, Kardeş Kalemler’e göre, Hüseyin Özbay Bey, Kurgan’da, şiirlerde, çok daha seçici!
Derginin hangi yazısından bahsedeyim... Her biri yutarcasına okunacak yazılar... Başta Hüseyin Özbay’la uzun mülâkat, tam bir ” deneme “ tadında. Hem öğreniyor, hem edebî zevk alıyorsunuz.
Cafer Şen’in incelemesi, ” Jacques Lacan’ın Psikanalizm Kuramına Göre Edebî Eserin Kökenleri Hakkında “ üst başlığı altında ” Şairler ve Yazarlar Hadım Edil(e)mezler “ başlığını taşıyor. Başlık her şeyi anlattığı için teferruatı geçiyorum; dergide okursunuz. Her iki dergi de Ankara’da çıkıyor. (Kardeş Kalemler, 0312 311 70 52; Kurgan Edebiyat, 0312 232 62 18)
