Okuyucularımız hatırlayacaktır, Yeniçağ için kaleme aldığımız 24 Temmuz tarihli ilk yazımızda 6,85 barajından tehlike sinyallerinin geldiğini söylemiştik. İlgili yazımızdan sonra 31 Temmuz'da ise bu Merkez Bankası ile kur daha çok rekor kırar dedik ve kısa bir süre sonra 6 Ağustos günü dolar/TL 7,25 seviyesini aşarak tüm zamanların rekorunu kırdı.
Bu yazımızda ise dolar/TL'de 8,70 tehlikesinin belirmeye başladığını anlatacağız. İlk önce kurda neden böyle sert hareketler oluştu; bunun cevabını maddeler halinde verelim.
1-Cari açık üreten bir ekonomi politikasında ısrar edildi. Üretimde kullanmak için yarı mamul ithal edilmesi rezervleri eriten bir hikaye yarattı.
2-Kıt sermaye kaynağı içeride savurganca kullanıldı. Yanlış Suriye politikası sonucu bütün kalemleri ile 80 milyar dolara yakın harcama büyüklüğü bütçe dengelerini altüst etti. Bozulan bütçe ile Türkiye daha çok borç aldı. Alınan borçlara 2020'nin ilk altı ayında 10 milyar dolardan fazla faiz ödemesi yapıldı.
3-Dolar/TL'nin savunulması adına kamu bankaları vasıtası ile geçen yıldan beri 90 milyar dolardan fazla para piyasaya sürüldü. Rezervler bu savunma ısrarı ile tüketildi.
4-İç ve dış siyasi gerginlikler, antidemokratik uygulamalar nedeni ile, yabancı yatırımcılar yılbaşından bu yana 11 milyar doları aşan bir tutarda Türk tahvil ve hisse senetlerinde satış yaptı. Bu kaynağı Türkiye'den çıkardılar.
5-İç siyasi gerginlikler, ekonomide kalıcı çözümler yerine günü idare eden politikalara bağlı olarak yerli yatırımcılar hükümete duydukları güveni yitirdiler. Bunun sonucunda TL'den uzaklaşarak, dolara talep geliştirdiler ve döviz mevduat hesapları bu şekilde 204 milyar dolara kadar tırmandı.
8,70 Neden potada?
İleri tarihli kur hesabı yaparken en basit metot olarak milli paranın enflasyon oranı kadar değer kaybedeceğini kabul edebiliriz. Bu durumda 7,25 spot kuru alıp Türkiye'de enflasyonun önümüzdeki dönemde %15 olacağını kabul edersek, Lirada 7,25*0,15= 1,08 TL değer kaybı oluşabilir. Bu kayıp miktarını spot kura eklersek 7,25+1,08= 8,33 ile ileri tarihli kur rakamına ulaşabiliriz.
Burada kilit noktalar şunlar:
a-Spot kur 7,25 üzerindeki harekete devam edecek midir? Ancak o zaman bu hesap doğru olacaktır.
b-Türkiye'de kuru bir yıl boyunca etkileyecek jeopolitik, dış siyasi bir konu olmayacak mıdır? Örneğin Trump'ın seçimleri kaybetmesi halinde Biden'ın başkanlığında Suriye, D.Akdeniz, K.Irak gibi alanlarda Amerika ile olası ihtilafların krize dönüşmesi mümkün müdür?
c-Salgın hastalıkta durum iyiye mi; kötüye mi gidecektir?
d-İç siyasette hilafet, rejim, kadın hakları, cumhuriyetin kurucu unsurlarına hakaret gibi tartışmaların yerine yenileri gelerek toplumdaki kutuplaşma artacak mıdır?
Yukarıda saydığımız risk düzeylerindeki olumsuz değişimler, normal şartlarda %15 enflasyon ve 7.25 spot kur varsayımı dahilinde 8,33 olan ileri tarihli kur hesabını 8,70'e doğru hareketlendirebilir.
Kurun hali hazırda 7,25'de devam etmesi bile dış girdiye bağlı imalat sanayimizin büyük bir şoka uğraması demek olacaktır. Reel sektör açısından büyük bir bedel yaratacak olan 'kurda 7 üzeri her seviye' kontrol altına alınarak, rakamın 8,33'e ulaşması engellenmelidir.
Unutulmaması gereken, Türkiye Cumhuriyeti'nin isterse kurdaki yangını kontrol altına alabilecek kartlarının elinde olduğudur. Ancak bunun için şart olan gerekli çözüm iradesinin ortaya konulmasıdır. Bu irade, yapısal reformların ilan edilerek, düşük faizli büyük bir dış kaynak için gereken anlaşmaları vakit kaybetmeden yapmalıdır. Aksi takdirde dış girdi bağı ile Türk sanayisi 2001 krizinden daha kötü bir tabloya doğru sürüklenecektir.
Yasal Uyarı: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, mevduat kabul etmeyen bankalar ile müşteri arasında imzalanacak yatırım danışmanlığı sözleşmesi çerçevesinde sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu görüşler, mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi, beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir.
