Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan birliğin adına BRICS diyoruz. Beş yeni üye bu yapıya katılmış durumda ve bir kısım ülkeler de yolda. Peki BRICS başarır mı?
BRICS çok geniş bir coğrafya. Farklı kültürler, ekonomi modelleri, gelişmişlik seviyeleri, ticaret anlaşmaları ve medeniyetlerden bahsediyoruz.
Dahası, bu ülkelere liderlik eden yapıların birbiriyle sınır çatışmaları var. Hindistan’ın Çin’le, Çin’in Rusya’yla olduğu gibi.
Temelde aynı medeniyet köklerinden gelen ülkelerin oluşturduğu NATO gibi Çoklu Güvenlik Sistemleri inşa edebilmiş ülkeler değil. Avrupa Birliği veya NAFTA gibi ekonomik birlikler inşa edebilecek bir yapı da değil.
BRICS hâlihazır yapısıyla Soğuk Savaş dönemindeki Bağlantısızlar Hareketi’ne benzer bir yapı.
Güvenlik alanında çalışan Şangay İşbirliği Örgütü ve bir türlü ticari anlaşmasını onaylayamadığı için güdük kalan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı da Türkiye için alternatif olmaktan uzak.
Türkiye’de zaman zaman Batı ittifakı ile Türkiye’nin bağlarını sorgulayan, Şangay İşbirliği Örgütü’ne, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’na, BRICS’e girmeyi savunan söylemlere rastlanabiliyor.
Bu yapılar oldukça esnek ve küçük yapılar. Hâlbuki örgütlenme demek para ve bütçe demek. Şangay İşbirliği Örgütü’ne bir ay göreve giden bir arkadaşım, o çokça konuşulan örgütün sekreteryasında yalnızca üç kişinin çalıştığını görünce dehşete düşmüştü. Tahran’da bulunan Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ise uluslararası örgüt değil örgütcük olabilir.
Türkiye’nin zorlu ama ümit vaat eden yolu Türk Devletleri Teşkilatı
Türkiye, sosyal sermayesi çok güçlü bir ülke. Türkiye için Batı ittifakının alternatifleri BRICS, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı veya Şangay İşbirliği Örgütü’nde değil, olsa olsa Türk Devletleri Teşkilatı’nda olur. Onun da yolu uzun ve meşakkatlidir. Çokça da kaynak gerektirir. Bunun dışındaki uluslararası örgütler ve Türkiye’nin bu örgütlerdeki yerine ilişkin tartışmalar, havanda su dövmektir.
