İstanbul'a su sağlayan barajlardaki doluluk oranları, İSKİ'nin verilerine göre yüzde 80.62 oldu. Aynı barajlarda doluluk oranı 11 Kasım 2023'te yüzde 16,18'e kadar düşmüştü.
Yağmur bereket ve bolluk demektir, bu sebeple barajlardaki doluluk oranı sevindiricidir ama dünyadaki sanayileşmenin sonucu olarak artık gökyüzünden suyla birlikte plastik yağıyor.
Plastik yağmurunun ne boyutlara vardığını gösteren bir olay Türkiye'de, Muş'ta yaşandı. İHA'nın haberine göre Muş'ta etkili olan yağışlarda dolu ile birlikte bilinmeyen ve erimeyen cisimler de yağdı. Nimet Tekin isimli vatandaş, “Geçen sabah kalktığımızda evin etrafında doluya benzer cisimleri gördük. Başta dolu sandık ancak dikkatli baktığımızda dolu olmadığını anladık. Çocuklarla beraber toplamaya başladık. Doluya benzer ama yabancı bir cisim. Bunun incelenmesini istiyoruz” dedi.
Abdullah Tekin de "Yağıştan sonra doluya benzer cisimler bulduk. Bu cisimlerin doluya benzediğini, fakat doludan farklı olarak erimediğini tespit ettik” şeklinde konuştu.
Van, Hakkâri ve Muş'taki dokuz barajda da geçen yılın aynı dönemine göre doluluk oranı arttı ama artık bölgedeki bütün sularda plastik olabilir...
***
Muş'ta neden plastik dolu yağmış olabilir? Havadaki su zerreciklerinde ne kadar yoğun plastik veya kimyasal madde var ki doluyu plastikleştirebiliyor? Muş barajlarındaki suda plastik oranı ne kadardır? Bilimsel ölçümler yapılmadan kesin bir rakam vermek mümkün değil ama İliç'te Fırat'a akan ırmaklara siyanürlü su sızdığı biliniyor.
Yazar Nihat Genç, konuyu 2022 Nisan ayında şöyle anlatmıştı:
"Erzincan İliç'te Amerikalı madenciler, altı yüz futbol sahası büyüklükte sülfürik asit havuzu yaptılar ve apartman kadar büyük buharize makineleri getirerek asidi buharlaştırıp havaya salıyor!
Sülfürik asit gölü, Fırat Nehri’ne (Karasu) üç-yüz metre mesafede. Yani bir sızma olursa, geçtik Doğu Anadolu'yu Basra'ya kadar tarım yapılması mümkün değil. Ve milyonlarca yıl sürecek bir kirlilikten söz ediliyor.
Havaya salınan milyonlarca ton sülfürik asit, şu anda Doğu Anadolu'yu tehdit ediyor, Karadeniz'in çay fındık ve ormanlıkları dahi tehdit altında. Yine bilim adamları, bu sülfürik asit bulutlarının uygun rüzgârla Ankara'ya dahi ulaşabileceğini söylüyor!”
Erzincanlı Sedat Cezayirlioğlu ise "Türkiye'yi öldürüyorlar. Burası Türkiye'nin kalbi, burası Türkiye'nin beyni, Türkiye'nin kalbini zehirliyorlar, Türkiye'nin beynini zehirliyorlar. Bu nehir, Türkiye’nin en büyük nehri; Fırat Nehri..." demişti...
***
Diğer taraftan, Amerikalı bilim insanlarının Science dergisinde yayımladığı bir çalışmaya göre ABD'de bazı bölgelerde, yağmur sularına karışan bin metrik tona varan mikroplastik partikül tespit edildi, bu da yaklaşık 120 milyon plastik şişeye tekabül ediyor.
Utah Üniversitesi’nden araştırmaya katılan Janice Brahney bu süreci "plastik sarmalı" diye nitelendiriyor. Brahney, "Hemen hemen her örnekte küçük, renkli, parlak plastik kalıntıları görmek bizi gerçekten şaşırttı" diye konuştu.
***
The İndependent'te 4 Ağustos 2019'da yayınlanan habere göre ABD'nin Colorado eyaletinden alınan yağmur suyu örneklerinin yüzde 90'ından fazlasında plastik tespit edildi. ABD Jeolojik Araştırmalar Merkezi'nden bilim insanlarına göre, Rocky Dağı Ulusal Parkı'nda üç bin metreden fazla yükseklikte alınanlar da dâhil olmak üzere Colorado'daki yağmur suyu örneklerinin yüzde 90'ından fazlasında “plastik parçalar, boncuk ve lif” tespit edildi.
Atmosferik simülasyonlardan yararlanan araştırmacılar, aynı zamanda atmosfer aracılığıyla plastik atığın en az 100 kilometre kadar uzağa taşınabildiğini keşfetti.
***
Peki Muş’ta yağan plastik dolu, nereden taşınmış olabilir? İliç’ten havaya salınan toz şeklindeki siyanür partikülleri, rüzgârın etkisiyle Muş’a “plastik dolu” veya “boncuk” olarak yağmış olmasın?
