Küresel ısınma, iklim değişikliği gibi konularla siyasetin, ekonominin, ticaretin gündeminde. Hafta sonu 11 yaşındaki kızım da bana küresel ısınmayla ilgili bilgiler verip bir kampanya imzalattı. Yeni nesil için iklim adaleti gibi kavramlar önde geliyor. Bu işin küresel ısınmaya ilişkin bilinen tarafı.
Küresel ısınma aynı zamanda dünya jeopolitiğini de kökten değiştiriyor. Arktik bölgesinde eriyen buzullar yeni ticaret rotaları oluşmasına vesile olacak gibi görünüyor. Bölgedeki devasa petrol ve doğal gaz kaynakları, birçok ülkenin ellerini ovuşturmasına neden oluyor.
Arktik bölgesi, Kuzey Kutbu''nun yaklaşık 66,5 derece kuzey enlemlerinde yer alıyor. Arktik bölgesinde yer alan devletler, Kanada, Danimarka, Finlandiya, İzlanda, Norveç, Rusya, İsveç, ABD Arktik Konseyini kurdular. Konsey, adı geçen bölgedeki sosyal, kültürel ve çevresel meseleleri ele almak için önemli bir platform. Almanya, Çin, Fransa, Hindistan, İtalya, Japonya, Kore, Hollanda, Polonya, İspanya ve İngiltere gibi ülkeler ise platforma gözlemci olarak katılmış durumda. Çin gibi ülkeler, Çin''in bir arktik ülkesi olduğu yönünde açıklamalar bile yapıyor.
Bölge sınırları içinde yaklaşık 4 milyon insan yaşıyor. Rusya, bölgenin sınırlarının yarısına ve aynı zamanda nüfusunun da yarısına sahip. Bölgedeki enerji kaynakları için önemli yatırımlar yapıyor. Ukrayna savaşından sonra Rusya''ya uygulanan yaptırımlar nedeniyle birçok Batılı şirket Rusya''nın enerji alanına yatırımı kesti. Rusya''nın Arktik bölgesindeki yatırımlarına şu anda enerji fakiri Çin''in ilgisi hızlanmış durumda.
Bölgedeki buzulların erimesine yönelik tepkiler de giderek artıyor. Uluslararası alandaki sivil toplum örgütlerinin birleşmesi ile bölgedeki enerji kaynaklarının çıkarılmaması gibi yaklaşımlar dünya gündemine getirilmeye çalışılıyor. Kısmi ilerlemeler olsa da, ekonomik çıkarlar, daha baskın geliyor.
Buzulları yararak ilerleyen yeni gemi teknolojilerinin inşası, buzulların erimesi ile ortaya çıkan yeni ticaret hatları da dünyanın jeopolitiğinin kökten değişmesine neden olacak gibi görünüyor. Zaten iyice belirginleşmiş olan Kuzey Yarımküredeki ticari bloklar arası ticaretin daha da artması, Güney Yarımküredeki ülkelerin öneminin daha da azalması, Singapur gibi bazı kıtasal hub mahiyetindeki ülkelerin ekonomilerinin olumsuz etkilenmesi söz konusu.
Türkiye''nin bir Arktik politikası yok.
Buzulların erimesi dünyayı fark etmiyoruz ama jeopolitik olarak kökten değiştiriyor. Türkiye''nin bir Arktik politikası yok. Kamuoyu bu konuları tartışmıyor. Ülkemizin de bu konuları hızlıca gündemine alması, değişen Arktik jeopolitiğinde kendini konumlandırması şart.
