Anayasa'da "Kişinin hak ve ödevleri" bölümünde ve "Kişinin dokunulmazlığı, maddî ve manevî varlığı" başlıklı 17'nci maddede bakın neler var:
"MADDE 17- Herkes, yaşama, maddî ve manevî varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir.
Tıbbî zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbî deneylere tâbi tutulamaz.
Kimseye işkence ve eziyet yapılamaz; kimse insan haysiyetiyle bağdaşmayan bir cezaya veya muameleye tâbi tutulamaz."
***
Hürriyet'te yayınlanan Nuray Babacan'ın 12 Ocak 2021 tarihli haberinde "Aşı olanlar, önce rıza formu imzalayacak." deniliyordu. İmzalanan belgeye "Onam formu" deniliyordu.
Peki aşı olanlar, onam formunda neyi kabul ediyor?
"Aşı/izlem bilgilendirme ve rıza belgesi" başlıklı belgede "Şahsımın aşısının/izleminin aşı birimi tarafından yapılmasını kabul ettiğimi beyan ederim. Sağlık personeli tarafından oluşabilecek risk ve tehlikeler konusunda gerekli danışmanlık hizmeti verilmiştir. Bu riskler ve tehlikeler hakkında bilgilendirildiğim ve aydınlatıldığım halde kendi özgür irademle aşımın/izlemimin yapılmasına izin veriyorum..." ifadesi var.
"Ek bilgilendirme" başlığı altında da: "Mevcutta size uygulanan aşının Faz 3 çalışmaları tamamlanmamıştır. Pandemi nedeniyle Faz 3 çalışması tamamlanmadan Sağlık Bakanlığı tarafından 'acil kullanım onayı' verilmiştir. Bu nedenle aşı ila ilgili bilimsel veriler yetersizdir. İlk evre, ileri evre yan etkilerinde değişiklik olabilir. Lütfen el yazınızla 'bu onamı okudum, anladım ve kabul ediyorum' yazınız imzalayınız." ifadeleri bulunuyor.
Anadolu Ajansının 12.01.2021 tarihli haberinde ise "Sağlık çalışanı, kimlik bilgileri ve kişi için ayrılan aşı ile eşleşmesini sağlayacak. Kişi için ayrılmış aşı açılarak kişiye aşı uygulaması yapılacak" deniliyordu.
Uygulama bu şekilde devam ediyor!
"Aşının kişiye özel bir barkodu olması, barkodun kişi adına kayda alınması bir aşı uygulaması için ne anlama geliyor" sorusuna yeterli bir cevap verilmiş değil!
***
Diğer taraftan, Sinovac aşısı için de acil kullanım onayı verildiği bilinmektedir. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ise şirketin, aşının muhtemel zararları konusunda tazminat sorumluluğunu kabul etmemesi nedeniyle görüşmelerin devam ettiğini bildirmişti. Daha sonra anlaşmaya varılan şirketin, 'sadece aşı bedeli kadar' bir tazminat ödemeyi kabul ettiği duyuruldu!
Aşıyı üreten Sinovac Biotech firmasının genel müdürü Helen Yang, ise "Biz Türkiye'de klinik deney yapıyoruz. Faz3 deneyleri için hazırlanıyoruz, bu son aşama ve üçüncü faz denemeleri yapıyoruz" dedi.
Kısacası, Türkiye'de uygulamaya başlanılan Sinovac aşısının faz3 tanımlaması ile "deney" aşamasında olduğu, aşı yapılan kişilerin bu deney için "denek" durumunda olduğu anlaşılıyor.
***
Konuyla ilgili yukarıdaki bilgileri derleyerek bir kampanya başlatan ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Sağlık Bakanı Fahrettin Koca'ya açık dilekçe yazan hukukçu Hacı Ali Özhan, onam formunun gerçek durumu yansıtmadığını belirtti. Özhan, dilekçede şöyle dedi:
"Bakanlığın hazırladığı rıza belgesinin, 'deney' aşamasında olan ve henüz ruhsat almamış bir aşı için kanunun aradığı mahiyeti taşımadığı, eksik kaldığı ve hatta yanlış anlamaya müsait olduğu görülüyor. Aşı yaptıracak kişinin, kendi üzerinde 'denek' olarak deney yapılmasına rıza gösterip göstermeyeceği konusunda iradesinin tam olarak anlaşılması gerekir. Bu nedenle vatandaşın doğru bilgilendirilmesi ile gerçek iradesinin oluşabilmesi için rıza belgesindeki metin içerisine 'araştırma yapmak üzere aşının tıbbi deney olarak yapıldığını biliyor ve denek olarak kendi üzerimde uygulanmasına serbest irademle izin veriyorum' şeklinde bir eklemenin yapılması gerektiğini bilgilerinize sunar, gereğini arz ve talep ederim."
