2025 Yılında Dünya ve Türkiye Ekonomisi (III)
Bu köşede önceki gün, 2025 yılında Dünyada ve Türkiye de büyüme, dün de enflasyon beklentilerini yazdım. İstihdam ve işsizlik ekonomik ve sosyal istikrarın diğer önemli bir göstergesidir.
Dünya işsizliği çözdü
İLO (Uluslararası Çalışma Örgütü)’ünün Kasım ayında güncellenen tahminlere göre, 2024 yılında dünyada ortalama işsizlik oranı yüzde 4,9 oldu. İLO işsizliğin 2025 yılında da bu seviyede devam edeceğini öngörüyor.
Dünyada ortalama işsizlik oranı
Gelişmiş ülkeler, G-7 ülkelerinde işsizlik oranı 2024’te yüzde 4,3 oldu. 2025’te 4,4 olması bekleniyor. G-7 dışındaki gelişmiş ülkelerde 2024 yılında yüzde 3,6 olan işsizlik oranının, 2025’te de aynı oranda kalması bekleniyor.
Gelişmekte olan ülkeler içinde, Arjantin kriz içinde olmasına rağmen işsizlik oranının 2025 yılında yüzde 6,5 olması bekleniyor. Venezuela’da beklenti yüksek yüzde 28’dir. Ancak Venezuela’da demokrasi krizi var. Maduro çetesi var. (Aşağıdaki tablo)
Öte yandan yine İLO verilerine göre 2024 yılında Dünyada kadınlarda ortalama istihdam oranı yüzde 45,6 ve erkeklerde istihdam oranı yüzde 69,2 oldu. Bu oranların 2025’te de değişmeyeceği anlaşılıyor. Türkiye’de ise kadınlarda istihdam oranı yüzde 32,4 ve erkeklerde yüzde 67,2’dir. Dünya ortalamasının altında kalıyor. Yani Türkiye istihdam yaratmıyor.
Türkiye’de fiili işsizlik oranı yüzde 17,5 oldu.
OECD Türkiye için 2025 işsizlik oranını yüzde 9 olarak tahmin ediyor. Ancak Eğer Türkiye işsizliği çözmek istiyorsa, önce fiilen ne kadar işsiz olduğunu bilmelidir. TÜİK verileri, iş arayıp bulmadığı için umudunu kaybetmiş ancak iş bulsalar hemen başlayacak olanlar ile her ne sebeple olursa olsun iş aramayan ve fakat iş bulsa hemen başlayacak olanları işsiz saymıyor.
Son beş yıldır, iş bulsa işe başlayacak olanların sayısı artıyor, açıklanan işsiz sayısı azalıyor.
2021 yılı IV çeyreğinden 2024 yılı III çeyreği arasında geçen 3 yılda;
- Açıklanan işsiz sayısı 594 bin azalmış.
- İş aramayan ve fakat iş bulsa başlayacak olanların sayısı 1 milyon 217 bin artmış.
Türkiye iş aramayan işsiz yaratmış! (aşağıdaki tablo )
TÜRKİYE İŞ ARAMAYAN İŞSİZ Mİ ÜRETİYOR?
Kaynak: TÜİK
2024 III çeyreğinde, fiilen işsiz olan 7 milyon 369 bin işsiz var. Yeniden hesaplarsak fiili işsizlik oranı; yüzde 17,5’tir. Eğer bu orana göre istihdam politikamız olmazsa, deve kuşu gibi başımızı kuma sokmuş oluruz.
Kaldı ki; Türkiye’de net olarak bilmediğimiz ve fakat 8 milyon dolayında tahmin edilen Suriyeli Afganlı gibi yabancılar oldukça, işsizlik sorununu çözemeyiz. Suriye ye gitmeleri gerekenleri de, isterlerse kalsınlar diyerek kalmalarını teşvik ediyoruz.
2025 yılında ekonomide daralma olacağı için fiili işsizlik oranı da maalesef yüzde 20’ ye çıkacaktır.
2025 Türkiye görünümü; Enflasyon ve işsizlik dünya ortalamasının üstünde, büyüme dünya ortalamasının altında kalacaktır.
1970’ten beri istikrar yüzü görmedik. Nedeni, siyasi popülizmin rasyonel politikalardan önce tutulması, ekonomik ve sosyal yaşamda siyasi islam baskısı ve halkta demokrasi talebinin düşük olmasıdır.
Devamı; Pazar günü; 2025’te faiz, kur ve finansal yatırımlar ne olur?
