Bütün dünyanın dikkati İran’ın İsrail’e verdiği askeri cevaba yönelmişken, Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan, Erivan’da önemli bir konuğu ağırladı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, Ermenistan'ın başkenti Erivan'a çalışma ziyareti gerçekleştirdi.
Anadolu Ajansı’nın Ermenistan'ın resmî haber ajansı Armenpress’ten aldığı habere göre, Cumhurbaşkanı Tokayev için Cumhurbaşkanlığı yerleşkesinde Başbakan Nikol Paşinyan'ın katılımıyla resmî tören düzenlendi.
Tokayev-Paşinyan görüşmesinden sonra yapılan ortak açıklamaya göre Tokayev, Ermenistan'ın, Güney Kafkasya'da Kazakistan için çok önemli ve güvenilir bir ortak olduğunu, ortak hedef ve çıkarların, bölgesel ve uluslararası barış ve güvenlik açısından örtüştüğünü bildirdi.
Tokayev, "Ermenistan'a birtakım ortak yatırım projelerinin hayata geçirilmesini teklif ettim. Bu, özellikle günümüzün zorlu jeopolitik durumuyla ilgilidir" dedi.
Tokayev, Ermenistan hükûmetinin girişimi olan "Barış Kavşağı Projesi"ni desteklediklerini belirtti.
Ermenistan ile Azerbaycan arasında barış anlaşması imzalanması konusuna da değinen Tokayev, Kazakistan'ın iki ülkeye barış görüşmeleri için ortam sağlamaya hazır olduğunu kaydetti.
Görüşme sonunda Ermenistan ile Kazakistan arasında göç alanında iş birliği anlaşması imzalandı.
Erivan ile Astana'nın "kardeş şehir" ilan edilmesine ilişkin Erivan Belediye Başkanı Tigran Avinyan ile Astana Belediye Başkanı Zhenis Kasımbek arasında da anlaşma imzalandı.
***
Kazakistan’ın hangi devletle ortaklık kuracağına elbette kimse karışamaz. Kaldı ki Türkiye de Ermenistan ile benzer ilişkiler kurmayı denemiştir.
Türk Dışişleri Bakanlığı’nın resmî verilerine göre “İlişkilerin normalleştirilmesi amacıyla Türkiye ve Ermenistan arasında 2008 yılında başlatılan süreç, 2009 yılında Zürih Protokolleri’nin imzalanmasıyla sonuçlanmıştır. Ermenistan bu protokolleri 2010 yılında askıya almış 2018’de hükümsüz ilan etmiştir.
II. Karabağ Savaşı sonrasında, ilişkilerin kademeli olarak normalleştirilmesi için önkoşulsuz olarak Ermenistan’la doğrudan diyaloğa başlanmıştır. Temsilcilerin yaptığı bir dizi görüşme sonrasında, 2 Şubat 2022 tarihinden itibaren doğrudan uçuşlar başlamış, 1 Temmuz 2022 tarihinde Türkiye-Ermenistan sınırının üçüncü ülke vatandaşlarına açılması ve iki ülke arasında hava yolu kargo ticaretinin başlatılması kararı alınmıştır.”
***
Bu arada Türk Dışişleri Bakanlığı teşkilat yapısında önemli değişiklikler yapıldı.
Dışişleri Bakanlığı’nın genel müdürlük sayısı artırıldı ve her coğrafyaya yönelik genel müdürlükler oluşturuldu. Amerika ve Latin Amerika birbirinden ayrıldı ve Latin Amerika Genel Müdürlüğü kuruldu. Güney Asya Genel Müdürlüğü bünyesinde olan İran ve Irak konuları ayrıldı ve İran-Irak Genel Müdürlüğü oluşturuldu. Türk Devletleri Teşkilatı ile ilişkilerin daha da kurumsallaştırılması için Orta Asya ve Türk Devletleri Teşkilatı Genel Müdürlüğü kuruldu.
Genel müdürlükler içinde bölgelere göre uzmanlaşmayı sağlayacak birimler oluşturuldu.
Araştırma ve Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü de İstihbarat ve Güvenlik İşleri Genel Müdürlüğü olarak adlandırıldı. Haberleşme güvenliği ve siber güvenlik alanlarında merkez ve yurt dışı teşkilatlarında gerekli teknik altyapının oluşturulması ve gerekli eğitimlerin verilmesi kararlaştırıldı.
***
Türk Dışişleri Bakanlığı, İran’ın misillemesinden önce İran ve ABD makamlarıyla görüşülerek "itidal çağrısında bulunulduğu"nu açıkladı.
Açıklamada, misillemeden sonra da İranlı yetkililere ve "İsrail üzerinde etkisi olan Batılı ülkelere", tırmanmaya son verilmesi yönündeki mesajların "açık biçimde aktarıldığı” belirtildi.
Türkiye, Gazze’de soykırım yapan İsrail ile doğrudan bir temas kuramadı.
ABD’nin, MİT Başkanı İbrahim Kalın’dan iki ülke arasında arabuluculuk yapmasını istediğine dair haberler de var. Bu da istihbarat örgütlerinin teması kesmediğini gösteriyor...
Dışişleri Bakanlığı, İsrail-İran gerilimi konusunda aktif bir rol alamadı. İsrail’e uygulanan ticari kısıtlama kararı ise Gazze’deki soykırımı durduracak nitelikte bir adım değil.
***
Ermenistan ise Türkiye ile diğer Türk Cumhuriyetleri arasındaki kara yolu ve demir yolu bağlantısını kuracak Zengezur koridorunu açmak konusundaki anlaşmanın gereklerini hâlen yerine getirmedi. Cumhurbaşkanlığı sarayında görüştüğüm rahmetli Ebulfez Elçibey, “Türk Milleti bilmeli ki Karabağ, Türk Dünyası’nın gırtlağıdır” demişti. Türkiye de bunu iyi bildiğinden Karabağ savaşında Azerbaycan’a tam destek verdi ama Zengezur koridoru hâlen kapalı. İran, bu koridora karşı ve Ermenistan’a destek veriyor. Türk Dışişleri, bir açıklama yapmadığına göre Kazakistan’ın devreye girmesini ve Astana ile Erivan’ın kardeş şehir ilan edilmesini onaylıyor demektir...
