Geçen hafta yurt dışı fuarları vardı. Yurt dışında okumak isteyen öğrenciler ile yabancı ülkelerdeki üniversiteleri buluşturan fuarlar hayli kalabalıktı. Binlerce lise mezunu, liseyi yurt dışında okumak isteyen gençler heyecanla gitmek istedikleri okullarla ilgili bilgi alıyorlardı. Geçlerin geniş ilgisi ve heyecanları dikkatimi çekti. Fuar koordinatörü Deniz Akar''dan bu ilginin nedenini sordum. Akar konuyu "Geçmiş yıllarda öğrenciler büyük çoğunluğu yüksek lisans yapmak için fuarlara gelirlerdi. Üniversiteyi yurt dışında okumak isteyenlerin oranı ise azdı. Şimdi ise bu oran çok yükseldi. Liseyi yurt dışında okumak isteyen öğrencilerin oranı bile artı. Bu durumun nedeni geçler ülkede gelecekleri için bir umut görmüyorlar. Ülkedeki işsizlik. Adaletsizlik, adam kayırma gibi nedenler gençlerin ülkelerinden kaçmaya neden oluyor. Yurt dışında maddi imkânları olmayanlar, burslu okuma imkânları arıyorlar. Çalışarak okumak isteyenlerin oranı ise hayli fazla" diyerek açıkladı. İşte tüm bu anlatımlar, Türkiye''deki ekonomik bunalımın en temel sebeplerini içeriyor. Ekonomideki sorunlar sadece yanlış ekonomi politikalarının sonucu değildir. Hukuk gelip ekonomiyi vuruyor. Dış ilişkilerdeki itibarsızlık gelip ekonomiyi vuruyor. Eğitimdeki eksilik geliyor ekonomiyi vuruyor. Bu ülkenin en başarılı insanlarının bu ülkeden kaçıyor olması, geliyor ekonomiyi vuruyor. Kapsayıcı bir çözüm gerekiyor. Çünkü bu meseleler, özünde bir demokrasi meselesidir. Demokrasi olmadan da ekonomi düzelmez. Güçlü ekonominin yolu; hukuktan, adaletten, demokrasiden, özgürlükten, eğitimden ve itibardan geçer.
Göç liseden başlıyor
Oysa geçmişte AKP hükümeti iktidara geldiğinde, beyin göçünü tersine çevirmek için mücadele edeceğini açıklamıştı. Şimdi ise elimizde olanları kaçırıyoruz. Oysa tersine beyin göçü, zamanında ülkesinden ayrılarak gelişmiş bir ülkeye giden başarılı öğrenci veya bireyin ülkesine geri dönerek sermaye kazanması ve bilgi üretmesi için çalışması olarak sunuluyordu. Yapılan araştırmada LGS sonuçlarında yüzde 1''lik dilimde bulunan İstanbul Erkek Lisesi mezunlarından 145''inin tercih yaptığı ve bunlardan 77''sinin üniversiteyi okumak için yurt dışını tercih ettiği belirtildi. Meclis''e sunulan önergeye göre bu öğrencilerin önemli bir kısmı Almanya''yı tercih ederken Avusturya, İsviçre ve ABD de listede kendine yer buldu. Bu sayılara göre tercih yapanların yüzde 53,1''i yurtdışına gitti. Türkiye İstatistik Kurumu''nun (TÜİK), geçen yıl açıkladığı verilere göre Türkiye''den en çok göçün yaşandığı yaş grubu 25-29. Ülkeden yurt dışına giden 330 bin 289 kişiden 50 bin 154''ünü 25-29 yaş grubu oluşturuyor. Birleşmiş Milletler Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) verilerine göre Türkiye''den her yıl 50 bin öğrenci yurt dışına okumaya gidiyor. TÜİK verilerine göre 2020 yılında Türkiye''den yurtdışına 330 bin 289 kişi göç etti. Meclis gündemine taşınan beyin göçünde Türkiye''nin risk altında olduğu belirtildi. Araştırma önergesinde, Türkiye''nin en fazla beyin göçü veren 32 ülke içinde 24''üncü sırada yer aldığı belirtilirken; aynı zamanda Türkiye''nin, ABD''de en fazla öğrenci okutan 10''uncu ülke olduğu ifade edildi.
En çok beyin göçü ''alan'' ülkeler
Norveç: İşsizlik oranı yüzde 3 olan Norveç''te kişi başı millî gelir 60 bin dolar civarında. İş olanaklarının oldukça geniş olduğu ülkede, iyi sosyal haklarla birlikte yüksek ücretlere iş bulunabiliyor. Fakat Norveç, iş bulmak isteyen kişilerde "herhangi bir alanda uzman seviyesinde olma" şartını koyuyor.
İsveç: Dünyanın eğitim ve refah seviyesi en yüksek ülkelerinden biri olan İsveç, son 20 yıldır en fazla beyin göçü alan yerler listesinin başlarında yer alıyor. Ülke, bütçesinin büyük bir kısmını bilim, eğitim, endüstri ve araştırma projelerine ayırıyor.
ABD: Çalışma hayatına katılım oranı yüzde 70''in üzerinde olan ABD; adil çalışma koşulları, düşük işsizlik oranı ve saatlik çalışabilme gibi avantajlı yanları ile iş alanında iyi bir alternatif oluşturuyor. Ülkenin en önemli avantajlarından biri de yüksek lisans ve doktora için çektiği öğrencilere mezun olur olmaz iş imkanı sağlaması.
Kanada: Gelişmiş standartları, sosyal hakların fazlalığı, sunduğu iş olanakları ve refah seviyesiyle Kanada, beyin göçü alan ülkelerin başında geliyor. Ülke, bu bakımdan ABD''ye bir alternatif olarak görülüyor.
Avustralya: Yaşam standartları üst düzeylerde olan Avustralya, sahip olduğu güçlü ekonomisi ile dikkat çeken bir ülkelerin arasında yer alıyor. İşsizliğin en az olduğu ülkelerden olan Avustralya''nın, yaklaşık 20 yıl önce kalifiye elemanlara yılda 40 bin kişilik geçici çalışma vizesi verdiği biliniyor.
