Biden Türkiye’den Kıbrıs konusunda ne istedi?

ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden’ın merakla beklenen Türkiye ziyareti gerçekleşti. Biden, namı diğer Bidenopulos, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Davutoğlu ile ayrı ayrı görüştü. Görüşmeler sonunda yapılan ortak açıklamalarda Kıbrıs konusunda neler konuşulduğu hakkında ayrıntılı bilgi verilmedi.
Biden’ın ziyaretinden önce bir Beyaz Saray yetkilisi Biden’ın ‘bütün aktörlerin provokatif adımlardan uzak durarak barış sürecinin yoluna sokmayı hedefleyeceğini’ açıklamıştı. Biden ise Habertürk gazetesine verdiği beyanatta ‘tüm taraflara düşen vazifenin, çözüm görüşmelerinin devam edebilmesi için bölgedeki tansiyonu düşürmek ve süreci, ilgili tarafların onay vereceği her şekilde desteklemeye hazır olduğunu’vurgulamıştı.
Biden’ın Kıbrıs bağlamında ana vatan Türkiye’den sadece “tansiyonu düşürmesinin” veya sözde “provokatif adımlardan uzak durmasının” ötesinde başka talepleri olacağı düşüncesi benim gibi birçok kişide hakim bir kanıydı ve bu nedenle hafta sonu gözümüz kulağımız İstanbul’daki toplantılara odaklanmıştı. Ancak ne var ki yapılan açıklamalar pek doyurucu ve ileride olacakları görebilmemiz adına aydınlatıcı olmamıştır. Hafta sonu yapılan açıklamalara yansımasa da Biden’ın Türkiye ziyaretinin Kıbrıs’a yönelik ayrıntıları çok geçmeden ortaya çıkacaktır. Biden’ın, bölgedeki Türk savaş gemilerinin mesela kötü hava koşullarını veya başka bir nedeni bahane ederek bölgeden çekilmelerini sağlamış olabileceği ihtimal dahilindedir.
Ana vatan Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı yaklaşık 4 saat süren görüşmenin sonunda düzenlenen ortak basın toplantısında, görüşmelerinde Kıbrıs’tan da bahsettiklerini belirten Biden, “Ben Mayıs’ta Kıbrıs’a gittim ve Eroğlu ve Anastasiadis ile görüştüm. ABD, BM liderliğindeki adanın iki toplumun iki bölgeli bir federasyon olarak birleştirilmesi konusunda çabaları desteklemektedir. Bugün eğer siyasi irade varsa Türkiye de dahil hem bölgede hem de adadaki tüm halkın çıkarına uygun olacak bir çözüm için potansiyel vardır ve bunun gerçekleşmesi için gerginliğin düşürülmesi ve müzakere masasına dönülmesine odaklanmak gerekmektedir. Doğu Akdeniz’deki ciddi enerji potansiyeli göz önünde alındığında iki toplumun iş birliği içinde bir gelecek oluşturması her iki toplum için sağlayacağı ödüller çok yüksektir” diye konuştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ise açıklamasında; her şeyden önce Suriye ve Irak’ta yaşanan gelişmeler ile DEAŞ tehdidi konusunda etraflıca bir görüşme imkanı bulduğunu belirterek, aynı şekilde Kıbrıs, Ukrayna, Kafkaslar, Afganistan ve ortaya çıkan bu bölgedeki güncel gelişmeleri, karşı karşıya bulunduğumuz sorunları ele alma imkanımız oldu demekle yetindi ve Kıbrıs’la ilgili fazla ayrıntıya girmedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘istişare ettiğimiz pek çok konuda ABD ile fikir birliği içinde olduğumuzu da memnuniyetle gördüğümüzü ifade etmek isterim’ açıklamasında vurguladığı ‘pek çok konuda’söyleminin Kıbrıs’ı da kapsayıp kapsamadığını ise anlamamız mümkün olmadı.
Bu arada Başbakan Davutoğlu, ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden ile The Grand Tarabya Otel’de düzenlenen Atlantik Konseyi Enerji ve Ekonomi Zirvesi’nin kapanış oturumuna katıldılar.
Başbakan Davutoğlu burada yaptığı konuşmada Kıbrıs konusunda Türkiye’nin pozisyonuna bir kez daha vurgu yaptı. Davutoğlu “Eğer herkes Kıbrıs etrafındaki doğal kaynakların Kıbrıs’ın bütününe ait olduğu konusuna mutabık kalır ve ortak bir vizyonla eylem planıyla bu enerjiyi barış yönünde kullanırsa herkes kazanır” dedi. Davutoğlu, müzakereler zaman alacaksa, bu sefer iki sene önce de teklif ettikleri gibi, KKTC ve Kıbrıs Rum yönetiminin ortak bir komiteyle bu enerjiyi çıkarmaya başlayabileceğini ve enerjinin barış için kullanılabileceğini anlattı. Kıbrıs etrafında çıkacak doğal gazın en kolay ulaşacağı ve doğal gazın en fazla kullanılacağı yerin Türkiye olduğunu anlatan Davutoğlu, “En rahat uluslararası piyasalara açılacağı yer de yine Türkiye’dir. Dolayısıyla enerjiyi bir silah gibi kullanmasın hiç kimse. ’Ben enerjiyi elde edeyim, karşı tarafa istediğim barışı empoze edeyim’denirse bu Kıbrıs müzakerelerine en büyük darbeyi vurur. Enerjiyi barış aracı olarak kullanalım” dedi.
Biden ise burada yaptığı konuşmada, bazı Baltık ülkelerinin enerji alanında Rusya’ya bağımlı olmaktan çıkmakta olduğunu ifade ederek, enerji güvenliğindeki artışın bu ülkeler için daha büyük özgürlük anlamına geldiğini kaydetti.
Bu arada Cumhurbaşkanı Erdoğan, özel bir ziyaret için İstanbul’da bulunan, KKTC Cumhurbaşkanı Eroğlu ile Kıbrıs konusundaki son gelişmeleri görüştü. Önümüzdeki günlerde Biden’ın ziyaretindeki Kıbrıs ayrıntılarını yansıtmaya devam edeceğiz. Bana göre Biden, Kıbrıs konusunda her zaman ‘bir adım önde’ siyaseti uygulayan Erdoğan’ı müzakerelerin yeniden başlayabilmesi için sihirli(!) bir formüle ikna etmiştir. Bu formül ne midir? Hep birlikte göreceğiz.