Recep Tayyip Erdoğan''ın 2007 yılında "sivil anayasa" hazırlaması için oluşturduğu akademisyen heyetine başkan seçtiği ve kitapları halen hukuk fakültelerinde ders olarak okutulan duayen anayasa hukuku uzmanı Prof. Dr. Ergun Özbudun ile konuştum.
- Soru: Sizin yazdığınız Anayasa''nın 101''inci maddesinin 2''nci fıkrası bir kişinin en fazla iki defa aday olabilmesine olanak veriyor. Mecliste erken seçim kararı alınmadığı taktirde 3. kez aday olamıyor. 2007''de bu hükmü yazarken hedefiniz neydi?
Özbudun: "Birçok demokratik ülkenin anayasasında cumhurbaşkanının kaç defa seçilebileceği konusunda bir sınırlama var. Bizde bu genel eğilime uyarak böyle bir hüküm kabul ettik. Bazı ülkelerde cumhurbaşkanı sadece bir dönem seçilebiliyor. Bazı ülkeler ise cumhurbaşkanının iki dönem seçilebilmesine imkân tanıyor. Bizde o dönemin şartlarında iki defa seçilmesini uygun bulduk. Önemli olan bu hükümün daha sonra değişmemiş olması.
2010 ve 2017''de yapılan Anayasa değişikliklerinde bu hükümde değişiklik yapılmadı. Dolayısıyla o gün verilen hükümler bugün geçerliliğini sürdürüyor."
- Soru: Yeni anayasa mı yaptınız?
Özbudun: "2017 yeni bir anayasa değil. Her ne kadar radikal bir değişiklik getirmek olursa olsun 1982 Anayasası''nı değiştiren bir kanundur. Onun değiştirmediği bütün hükümler bakidir ve geçerlidir.
O hükümde cumhurbaşkanının ancak 2 defa aday olabileceğidir. 2017 yılında buna sadece bir tane istisna getirildi o da daha önce meclisin 5''te 3 kararıyla seçimlerin yenilenmesidir." (360 oy gerekiyor - OU)
- Soru: Recep Tayyip Erdoğan Haziran 2023''te aday olabilir mi?
Özbudun: "Erken seçim dışında cumhurbaşkanının üçüncü defa seçilebilmesinin imkânı yok. Anayasa''nın hükmü açık ve nettir. Anayasa zamanında yapılacak bir seçimde aday olamayacağını çok açık bir şekilde ifade ediyor."
- Soru: ''Parlamenter sistemden yeni cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçildi ve 2018''de bir kez seçildi'' deniliyor doğru mu?
Özbudun: "Bu geçerli bir argüman değil. 2017 yılında o arzuya yönelik bir hüküm getirilebilirdi getirilmedi. Nitekim 2 defadan fazla seçilemez hükmü baki kaldı. Dolayısıyla bu hüküm geçerli olmaya devam ediyor. Üçüncü defa seçilebilmesinin tek yolu daha önce de ifade ettiğim gibi erken seçim kararının meclis tarafından alınmasıdır."
- Soru: Hayati Yazıcı yeni bir anayasa sistemi olduğunu ve yapay tartışma yapıldığını söyledi.
Özbudun: "Hayır efendim yeni bir anayasa değil. 1982 Anayasası''nı tadil eden bir kanun. Yeni getirdiği hükümler bakımından anayasa değişikliği geçerli. Yoksa yeni bir anayasa asla değil. Adı da 1982 Anayasası''nın bazı hükümlerini değiştiren kanundur.
Yapay bir gündem değil. Kendilerinin söylemiş olduğu yapay gündemdir. Bunlar demagojik itirazlar. Ben söylediklerine kesinlikle katılmıyorum."
Soru: Fatih Altaylı yazısında "anayasanın pek bir önemi yok son kararı YSK verir" diyor bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Özbudun: "YSK''nın son yıllardaki icraatlarına bakacak olursak tarafsız hareket edeceğinin, anayasaya bağlı kalacağının hiçbir garantisi yok.
Bu sebeple YSK böyle bir karar verebilir. Vermiş olduğu karar anayasaya olan aykırılığını değiştirmez. YSK anayasaya aykırı bir karar vermiş olur.
Ancak verilen kararın karşısında yapılabilecek hukuki bir şey yok."
Soru: YSK anayasayı çiğner mi?
Özbudun: "Başvuruyu kabul etmek anayasaya aykırıdır. Anayasa açık hükümler getirdiği halde birçok yerde onlara uyulmuyor. Bu suçtur demek istemiyorum şartları mevcut değil.
Biz hukukçu olarak doğrusunu söylemek durumundayız. YSK, anayasaya aykırı olduğunu bile bile böyle bir karar verirse maalesef yapılacak birşey yok.
Son birkaç senedeki uygulaması iktidarın isteklerine uygun hareket ettiğini gösteriyor. Bu sebeple bir garantisi yok."
